جهاد و مقاومت تبلور روح ایمان و آزادگی است که در دو قرن گذشته با ظهور پدیدۀ شوم استعمار، مفهوم آرمانی به خود گرفته است. این مبارزۀ مقدّس دستمایهی هنرنمایی شاعرانی است که نغمهسراییشان، شهادتنامۀ پیکرهای خونین ملّتهاست. الجزایر و عراق از جمله کشورهایی هستند که آرزوهای ملتشان در دورهای از تاریخ با دستهای پلید استعمار به یغما رفته است. تاریخ معاصر شاهد صفحهای تاریک و دردناک از ستمهای استعمار فرانسه در الجزایر و انگلیس در عراق است که نمودِ واقعی آن در سرودههای پر احساس و واقعگرایانۀ شاعرانی چون محّمد العید و معروف الرّصافی قابل مشاهده است. شاعران همعصری که از نزدیک شاهد بیداد استعمارگران در کشور خویش بوده و همانند ملّت خود، بیداد اشغالگران را از نزدیک لمس و درک کردهاند. در جستار حاضر اشعار سیاسی دو شاعر به روش توصیفی- تحلیلی و بهصورت تطبیقی بررسی شده که حاوی نتایج مذکور است: دو شاعر با سبکی کلاسیک در اشعار خود از دایرۀ فردیت خارج و به زبان گویای مردم خود مبدل میگردند؛ هر دو شاعر از سنتهای عربی و دینی بهره میبرند. گرچه اشعار رصافی بیشتر جنبۀ مذهبی و شعر محمد العید بیشتر بر مدار ملّیگرایی میچرخد، هر دو دارای زبان شعری ساده و به دور از تکلف و تصنع هستند و العید از تشبیهات بیشتری نسبت به رصافی استفاده میکند و زبانش تندتر و گزندهتر از اوست. معانی شعر هر دو روشن و از عبارات روان و الفاظ آسان تشکیل شده است. قصائد سیاسی دو شاعر، آیینۀ تمام نمای دردها، پیکار، پایداری و جانفشانی مردمان مبارز دو سرزمین است. پیوند ناگسستنی نام دو شاعر با حوادث سیاسی تاریخ معاصر الجزایر و عراق، بهگونهای است که بیانگر سیر تحوّلات سیاسی دو کشور در زمان اشغالگری بوده و نشانگر ابعاد مبارزاتی و التزام اجتماعی و سیاسی دو شاعر است