ORIGINAL_ARTICLE
تعلق عام و تعلق خاص در متعدیسازی فعل
دیر زمانی است که نحویان دربارة نوع ارتباط بعضی جارومجرورها با فعل و شبه فعل اختلاف نظر دارند یااظهار نظر کاملی نکردهاند؛ اما بررسی جارومجرورهای مختلف نشان می دهد که ارتباط آنها با فعل و شبهفعل شدت و ضعف یا درجات و مراتب دارد. با این دید، فقط فعلی که همیشه با حرف جر خاصی به کارمیرود متعدی با واسطه است و متقابلاً فعلهای دیگری که با یک حرف جر عام و غیر دائمی به کارمیروند فقط متمم یا قید گرفتهاند نه مفعول و لزوم و تعدیِ آنها به وسیلۀ آن حرف جر عام تغییر نکردهاست. مقالۀ حاضر با ادعای تفکیک دقیق دو گونه ارتباط میان فعل با جارومجرور، قائل به دو گونه تعلقعام و تعلق خاص شده و دلایلی برای اثبات این ادعا به دست داده است.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98263_12b8e6272774eb853bb86fdfbf39700b.pdf
2016-02-20
7
38
تعلق خاص و عام
متعدی با واسطه
متعلق مفعولی و غیرمفعولی
احسان
اسماعیلی طاهری
teheri@profes.semnan.ac.ir
1
دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
- ابن عقیل، بهاء الدین عبدالله، ( 1376 )، شرح ابن عقیل، طهران: ناصر خسرو.
1
- ابن الناظم، بدرالدین محمد، ( 1362 )، شرح ألفیة ابن مالک، طهران: ناصر خسرو.
2
- ابن هشام، جمال الدین، ( 2008 )، أوضح المسالک إلی ألفی ة ابن مالک ، تحقیق و أضافات
3
لمحمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت و صیدا: المکتبه العصریه.
4
، شرح شذور الذهب، مراجعة و تصحیح یوسف الشیخ محمد ،---------------- -
5
البقاعی، بیروت: دار الفکر.
6
)، مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، قم: منشورات مکتبة آیة ) ،---------------- -
7
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
8
تعلق عام و تعلق خاص در متعدیسازی فعل 37
9
الله المرعشی النّجفی.
10
- ابن یعیش، موفق الدین ابن علی، بیتا، شرح مفصل الزمخشری، تحقیق و مراجعة أحمد السید
11
أحمد و اسماعیل عبدالجواد عبدالغنی، القاهرة: المکتبة التوفیقیة.
12
- أبوطالب، میرزا، (بی تا)، حاشیة أبوطالب بر شرح سیوطی، قم.
13
- أبوالمکارم، علی، ( 2007 )، الجملة الفعلیة، القاهرة: مؤسسة المختار.
14
- الأزهری، الشیخ خالد، (بی تا)، شرح التصریح علی التوضیح، بیروت: دار الفکر.
15
- جماعة من کباراللغویین، (بی تا)، المعجم العربی الأساسی، المنظمة العربی ة و الثقافة و العلوم،
16
لاروس.
17
- الجواری، أحمد عبدالستار، ( 1996 )، نحو الفعل، بیروت: الموسسه العربیة للدراسات والنشر.
18
- حسن، عباس، (بی تا)، النحو الوافی، تهران: ناصر خسرو.
19
- الخضریِ، محمد بن مصطفی، ( 2010 )، حاشیة الخُضری علی شرح ابن عقیل علی ألفیه ابن
20
مالک تصحیح و تشکیل یوسف الشیخ محمد البقاعی، بیروت: دار الفکر.
21
- الدسوقی، إبراهیم، ( 2008 )، المجال الدلالی للفعل و معنی حرف الجر المصاحب له، القاهرة: دار
22
)، مجال الفعل الدلالی و معنی حرف الجر المصاحب له، القاهرة : دار ) ،----------- -
23
- سیبویه، ابوبشر عمر بی عثمان، (بی تا)، الکتاب، تحقیق و شرح عبدالسلام هارون، بیروت : دار
24
التاریخ.
25
- السیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن أبی بکر، ( 2007 )، الأشباه و النظائر فی النحو ، تحش یة
26
غرید الشیخ، بیروت: دار الکتب العلمیة.
27
)، همع الهوامع فی شرح جمع ) ،------------------------------- -
28
الجوامع، تحقیق أحمد شمس الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
29
- الشرتونی، رشید، ( 1366 )، مبادئ العربیة، تهران: اسماعیلیان.
30
- الشمسان، أبو أوس إبراهیم، ( 1987 )، قضایا التعدی و اللزوم فی الدرس النحوی، جدة : مطبعة
31
المدنی.
32
- الصبان، محمد بن علی، ( 2009 )، حاشیة الصبان علی شرح الأُشمونی علی ألفیه ابن مالک ،
33
بیروت: دار الفکر.
34
- ضیف، شوقی، (بی تا)، تجدید النحو، قم: نشر أدب الحوزة.
35
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
36
تعلق عام و تعلق خاص در متعدیسازی فعل
37
- --------------، (بی تا)، تیسیرات ُلغویة، القاهرة: دار المعارف.
38
- عکاشة، عمر یوسف، ( 2003 )، النحو الغائب، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
39
- الغلایینی، مصطفی، (بی تا)، جامع الدروس العربیة، تهران: ناصر خسرو.
40
- فرشیدورد، خسرو، ( 1382 )، دستور مفصل امروز، تهران: سخن.
41
)، فعل و گروه فعلی و تحول آن در زبان فارسی، تهران: سروش. ) ،----------- -
42
- المبرد، أبوالعباس محمد بن یزید، ( 2010 )، المقتضب ، تحقیق محمد عبدالخالق عض یمة،
43
بیروت: عالم الکتب.
44
- المرادی، بدر الدین الحسن بن قاسم المرادی، ( 2005 )، توضیح المقاصد و المسالک بشرح ألفیه
45
ابن مالک، تحقیق أحمد محمد عزوز، بیروت: المکتبة العصریة.
46
- مصطفی، إبراهیم وآخرون، (بی تا)، المعجم الوسیط، استانبول: دار الدعوة.
47
موسی بن محمد ابن الملیانی الأحمدی)، 1369 ش، معجم الأفعال المتعدی ة ) « نویوات » -
48
بحرف، طبعة أوفسیت، بی جا، بی نا.
49
- نعمة، أنطوان و آخرون، ( 2001 )، المنجد فی اللغة العربیة المعاصرة، بیروت: دار المشرق
50
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل گفتمان انتقادی خطبۀ زیاد بن أبیه معروف به الخطبة البتراء با استفاده از الگوی فرکلاف
تحلیل گفتمان انتقادی، گفتمان را در ارتباط با عوامل سیاسی - اجتماعی و فرهنگی تحلیل و به بررسیبازتاب ایدئولوژی و قدرت در گفتمان ها و بررسی چگونگی جهت گیری گفتمان ها در تثبیت یا تغییر وضعیتسیاسی موجود می پردازد . یکی از الگوهای پیشنهادی برای تحلیل متون در تحلیل گفتمان انتقادی، الگویتحلیلی نُرمن فرکلاف است. در این الگو، گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می شود . آنچه درمدل تحلیلیِ فرکلاف انجام می شود گذشتن از چیستیِ توصیف متن به سوی چگونگی و چرایی تفسیر و تبیینمتن است. چنین فرآیندی از تحلیل، روابط علیّ معنایی را در متن جستجو می کند و توصیف متن یا چیستی ویژگی های صوری متن را برای فهم چگونگی رابطۀ متن با پذیرندگان آن و همچنین چرایی تولید متن استفادهمی کند تا هدف اصلی از تولید گفتمان یعنی جایگاه گفتمان در روابط قدرت و مبارزات سیاسی تبیین گردد . در اینتحقیق، خطبۀ زیاد بن ابیه در شهر بصره که به الخطبة البتراء مشهور است با استفاده از الگوی تحلیلی فرکلافتحلیل شده است. هدف اساسی از این پژوهش بررسی متنی کهن در پرتو مفاهیم تحلیل گفتمان انتقادی بهعنوان رویکردی مدرن در تحلیل متون است و این پژوهش در واقع تلاشی برای بازخوانی متنی کهن در پرتومفاهیم انتقادی در عصر مدرن است. در فرآیند تحلیل این خطبه، در سطح اول که توصیف است، ویژگی هایزبان شناسیِ خطبه مانند کلمات، مجازها، جملات، انسجام متن و عوامل آن و چگونگی انعکاس مفاهیم قدرت وایدئولوژی در این ترکیب های دستوری بررسی شده است. در سطح دوم یعنی تفسیر، بافت موقعیتی گف تمان وبینامتنیت بررسی شده و چگونگی ارتباط خطبه با متون موجود و استفاده از این متون در ساختار خطبه تحلیلشده و در سطح تبیین، مفاهیم قدرت، ایدئولوژی، هژمونی و غیریت سازی و جایگاه خطبه در ساختار سیاسی درعصر بنی امیه بررسی شده است. در یک نتیجه گیری کلیّ از تحلیل شکل و محتوای این خطبه می توان گفت کهزیاد بن ابیه به عنوان یک فرماندار أموی به تقویت دیدگاه سیاسی و ایده ئولوژی حکومت اموی پرداخته و بااستفاده از ابزارهای سیاسی مختلف مانند تهدید، ارعاب و تشویق، شنوندگان را به همراهی با حکومت وادار کردهو از منظر تحلیل گفتمان انتقادی، هدف این خطبه در نظام قدرت و تحولات سیاسی آن دوره، حفظ وضعی تسیاسی موجود و تقویت جایگاه سیاسیِ طبقۀ حاکم بوده است.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98261_5cbc5d09ef73cb2ff389b12ede3ea1a3.pdf
2016-02-20
39
65
تحلیل گفتمان انتقادی
فرکلاف
الخطبة البتراء
زیاد بن أبیه
احمد
پاشازانوس
ahmad_pasha95@yahoo.com
1
دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
LEAD_AUTHOR
روح الله
جعفری
jrjr201254@yahoo.com
2
دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
AUTHOR
- آشوری، داریوش، ( 1377 )، ما و مدرنیت، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
1
- آقاگل زاده، فردوس، ( 1390 )، تحلیل گفتمان انتقادی، تکوین تحلیل گفتمان در زبان شناسی ،
2
تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
3
- ابوزید، نصر حامد، ( 1996 )، الاتجاه العقلی فی التفسیر (دراسة فی قضیة المجاز فی القرآن
4
عند المعتزلة)، المرکز الثقافی العربی الطبعة الثالثة.
5
- زکی صفوت، احمد، ( 1953 )، جمهرة خطب العرب فی عصورالعربیه الزّاهره ، مصر : الناّشر
6
مکتبة و مطبعة مصطفی البانی الحلبی و اولاده.
7
- شیخوالیسوعی، الاب لویس، ( 1929 )، علم الادب الجزء الثانی فی الخطابة ، بیروت : مطبعه
8
الآباء الیسوعیین.
9
- عکاشه، محمود، ( 2005 )، لغة الخطاب السیاسی دراسة لغوی ة تطبیقی ة فی ضوء نظری ة
10
الاتصال، مصر: دارالنشر للجامعات.
11
- الفاخوری، حناّ، ( 1986 )، الجامع فی تاریخ الادب العربی، الادب القدیم، بیروت: دارالجیل.
12
- یورگنسن، ماریان؛ فلیپس، لوییز، ( 1389 )، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، مترجم هادی
13
جلیلی، تهران: نشر نی.
14
- Capdevila, L.( 2011), Critical discourse analysis, The critical study of
15
language.http://www.lancs.ac.uk/ias/profiles/norman-fairclough.
16
- Huckin ,T. Jennifer Andrus, and Jennifer Clary-Lemon, ( 2012), Critical
17
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
18
تحلیل گفتمان انتقادی خطبۀ زیاد بن أبیه معروف به الخطبۀ البتراء ... 65
19
Discourse Analysis and Rhetoric and Composition , National council of
20
Teachers of English.
21
- van dijk, Deborah Tannen, and Heidi E. Hamilton,( 2001) ,The Handbook
22
of Discourse Analysis, Blackwell Publishers Ltd.
23
- Widdowson, H.G. (2007), Discourse Analysis, Oxford: university Press.
24
- Fairclough, Norman. (2010), Critical discourse analysis, the critical study
25
of language, London and new York: Routledg.
26
- ____________.( 1989 ), Language and power , London: Longman Group
27
UK Limited.
28
- Rahimi, and Riasati, M.J. (2011), Critical Discourse Analysis: Scrutinizing
29
Ideologically-Driven Discourses, International Journal of Humanities and
30
Social Science Vol. 1 No. pp 107 – 112.
31
- Wodak ,R and Meyer, M. (2008), Critical Discourse Analysis: History,
32
Agenda,Theory, and Methodology.
33
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل اشعار تعلیمی سلیمان العیسی در حوزه ادبیات کودک
ادبیات کودک رویکرد جدیدی است که در سالهای اخیر بسیاری از نویسندگان و شاعران کشورهایجهان به آن پرداخته اند، اینان معتقدند که کودکان به عنوان قشر بنیادی و مهم جامعه، نقش حیاتی درسرنوشت جوامع ایفا میکنند. از این رو، بسیاری از ادیبان این گونه ی ادبی را، ابزاری برای آماده ساختنکودکان و اجتماعی نمودن آنها برای بر عهده گرفتن نقش های اجتماعی در آینده می دانند و معتقد هستند کهآگاه سازی و تربیت درست کودکان، ضامن پیشرفت کشورها خواهد بود. در جهان عرب، بعد از جنگ ژ وئن1967 ، شاهد فعالیت های گسترده ای در زمینه ادبیات کودک هستیم. یکی از پیشگامان این حوزه، سلیمانالعیسی، شاعر معاصر سوریه است که تمام توان خود را در زمینه آشنا ساختن کودکان به مسائل آموزشی،تربیتی، فرهنگی و ملی به کار میگیرد. وی، در به کاربردن کلمات، در اشعار خود، دقت کافی کرده تا از یکسو، گنجینه لغوی کودک غنی شود و از سوی دیگر، کودکان به واسطه آشنایی با کلمات فصیح، حافظ میراثکهن عربی باشند. واژه، نقش اساسی در زندگی اجتماعی انسان دارد و تجارب نسل ها را بر دوش می کشد .سلیمان العیسی، معتقد است که دنیای امروز، دنیای آموزش کودکان است، زیرا کلید موفقیت جامعه در دستانکوچک آنان است. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، سعی شده است با بررسیاشعار سلیمان العیسی در حوزه ادبیات کودک، مضامین و راهکارهایی که وی در زمینه تربیت و آموزش وآگاهسازی کودکان به کار گرفته، مورد تحلیل و پژوهش قرار گیرد.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98262_2c0c3e0afa983299f447d29c431590e3.pdf
2016-02-20
67
91
ادبیات کودک
سوریه
سلیمان العیسی
آموزش و تربیت
مهین
حاجی زاده
hajizadeh_tma@yahoo.com
1
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
مایه گوزل
بهمن
2
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
AUTHOR
محدثه
ابهن
3
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
AUTHOR
- داود، أنس، ( 1993 )، ادب الاطفال فی البدء کانت الانشودة، دارالمعارف.
1
قالب، زبان و مضمون شعری در ادبیات کودک کشور ایران و » ،( - جلالی، مریم، ( 1394
2
.76- پژوهشنامه نقد ادب عربی، شماره 10 ، صص 55 « الجزایر
3
- دیاب، مفتاح محمد،( 1995 )، مقدمة فی ثقافة و ادب الاطفال، مصر- کندا: الدار الدولیة للنشر و
4
. التوزیع، ط 1
5
- روؤف، علی، ( 1387 )، راهنمای نقد کتاب کودک و نوجوان، تهران: آییژ.
6
- شعاری نژاد، علی اکبر، ( 1372 )، ادبیات کودکان، تهران: مؤسسه اطلاعات.
7
- صبیح، ابراهیم، ( 2001 )، الاطفال فی التراث الشعبی العربی، عمان: أمانة عمان.
8
- عبدالفتاح، اسماعیل، ( 2000 )، ادب الاطفال فی العالم المعاصر، مکتبة الدار العربیة للکتاب.
9
جامعة البعث کلیة الاداب و العلوم ،« التناص فی شعر سلیمان العیسی » ،( - عبشی، نزار، ( 2005
10
الانسانیة قسم اللغة العربیة، رسالة الماجیستر.
11
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
12
بررسی و تحلیل اشعار تعلیمی سلیمان العیسی در حوزه ادبیات کودک 91
13
- عیسی، راشد، ( 2007 )، شعر الاطفال فی الاردن، الاردن: أمانة عمان الکبری.
14
- العیسی، سلیمان، ( 1996 )، دیوان الاطفال، دار النهضة.
15
- ، ( 2009 )، کم أبقی مع الکلمة اطفال و الشعر و النثر، دمشق: منشورات هیئة
16
العامة السوریة للکتاب.
17
- کینگزبری، ماری، ( 1372 )، نظرگاهی چند بر نقد ادبیات کودکان، ترجمه عل ی روؤف، تهران:
18
اورامان.
19
- لوریا، ا.ر، یودوویچ، ف، ( 1368 )، زبان و ذهن کودک ، ترجمه بهروز عزب دفتر ی، تبری ز:
20
انتشارات نیما.
21
مجموعه مقالات ،« سیری در ادبیات کودکان و نوجوانان در ایران » ،( - ملکیان، شیما، ( 1385
22
همایش ادبیات کودکان و نوجوانان، زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی.
23
سیر ادبیات کودکان و نوجوانان در » ،( - موسوی، فاطمه، هادی پور، اصغر، سمندری، ( 1387
24
فصلنامه علمی ترویجی ادبیات فارسی، سال چهارم، شماره 11 بهار و تابستان، صص ،« ایران
25
. 124 تا 143
26
دانشگاه فردوسی ،« ادبیات کودک در ادبیات معاصر ع ربی » ،( - نظام دوست، اکرم، ( 1390
27
مشهد، دانشکده ادبیات و علوم، پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد.
28
مقاله درباره ادبی ات کودکان، ،« شعر کودکان و نوجوانان » ،( - یمینی شریف، عباس، ( 1372
29
تهران: اورامان.
30
ORIGINAL_ARTICLE
استعمار و شیوههای مبارزه شعری علیه آن در عصر نهضت عرب
بحث استعمار یکی از مضامین اصلی شعر عرب در عصر نهضت یعنی نیمه دوم قرن نوزدهم و نیمهاول قرن بیستم است. در شعر این دوره میتوان از غرب چهرهای دوگانه و متعارض دید. از طرفی الگویپیشرفت های علمی و صنعتی و دموکراسی است و از طرف دیگر استعمارگری ظالم و مستبد . زمانی کهغرب از لحاظ علمی و تمدنی مورد بحث است شاعران آن را میستایند و به تقلید از آن تشویق م یکنندولی زمانی که از غرب به عنوان استعمارگر بحث میکنند با شیوه های مختلف به مبارزه با آن برمیخیزند .در این مقاله به شیوه توصیفی تاریخی و بر اساس تحلیل محتوای شعر این دوره سعی شده تا چه رهدوگانه غرب به ویژه سیمای استعمارگری آن از منظر شاعران نشان داده شود. این تحقیق به دنبال پاسخبه این پرسش است که شاعران عصر نهضت چه تصوری از استعمار غرب دارند و چگونه و با چهشیوههایی و تا چه اندازه در شعرشان به آن پرداختهاند؟ از آن جا که شاعران این عصر، مصلحان سیاسی اجتماعی هستند تلاش میکنند تا با ابزار شعر و تکیه بر آموزههای دینی و احساسات میهنی، مردم را بهاتحاد در برابر استعمار و مبارزه با آن دعوت و برنامه های استعمار را برای مردم بیان کنند. تعدد کشورهایعربی و تکثر شعرای این دوره باعث شده تا فقط به شاعران بزرگ و مشهور استناد شود . از جمله اینشاعران میتوان به احمد شوقی و حافظ ابراهیم از مصر، جمیل صدقی زهاوی و معروف رصافی از عراق وخلیل مطران از شام اشاره کرد.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98264_4bf948586c78f1cae02592dca04e7f43.pdf
2016-02-20
93
119
استعمار
عصر نهضت
شعر عر
احمد
خاتمی
a_khatami@sbu.ac.ir
1
دانشگاه شهید بهشتی تهران
LEAD_AUTHOR
کاظم
دزفولیان
k_dezfoulian@sbu.ac.ir
2
دانشگاه شهید بهشتی تهران
AUTHOR
فرهاد
شاکری
arhad.shakery@gmail.com
3
دانشگاه شهید بهشتی تهران
AUTHOR
- آشوری، داریوش، ( 1358 )، فرهنگ سیاسی، تهران: نشر مرواید.
1
- آنطونیوس، جرج، ( 1969 )، یقظة العرب، ترجمه ناصرالدین الأسد و احسان عباس، بیروت :
2
دارالعلم للملایین.
3
- ابن منظور، محمد، ( 1992 )، لسان العرب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
4
المستقبل ،« دور اللغة العربیة فی تکامل الوطن العربی و وحدته » ،( - ابوالحمدیه، زکریا، ( 1987
5
.123- العربی، بیروت: صص 86
6
- ازکیا، مصطفی، ( 1381 )، جامعه شناسی توسعه، تهران: مؤسسه نشر کلمه.
7
- بدوی، عبدالرحمان محمد، ( 2005 )، امام محمد عبده و القضایا الاسلامیة، دارالکتب.
8
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
9
استعمار و شیوههای مبارزه شعری علیه آن در عصر نهضت عرب 119
10
- بیرو، آلن، ( 1375 )، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.
11
- حافظ ابراهیم، ( 2001 )، دیوان، به اهتمام غرید الشیخ، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
12
- حصری، ساطع، ( 1961 )، حول القومیة العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین.
13
- حضرتی، حسن، ( 1389 )، مشروطه عثمانی، تهران: پژوهشگاه تاریخ اسلام.
14
- خلیل، ابراهیم، ( 2011 )، مدخل لدراسة الشعر العربی الحدیث، عمان: دارالمسیرة.
15
- رصافی، معروف، ( 2009 )، دیوان، به کوشش عصام عبدالفتاح، قاهر ة: جزیر ة الورد للنشر و
16
التوزیع.
17
- زهاوی، جمیل صدقی، ( 2004 )، دیوان، شرح و تقدیم انطوان القوال، بیروت: دارالفکر العربی.
18
- شراد، شلتاغ عبود، ( 1998 )، تطور الشعر العربی الحدیث، عمان: دارالمجدولای.
19
- شوقی، احمد، ( 1998 )، دیوان ، شرح و تقدیم علی العس یلی، بیروت: مؤسس ة الأعلمی
20
للمطبوعات.
21
- ضیف، شوقی، ( 2008 )، الادب العربی المعاصر فی مصر، قاهره: دارالمعارف.
22
- عمر، عمر عبدالعزیز، ( 1990 )، دراسات فی تاریخ العرب الجدیث و المعاصر، بیروت: دارالنهضة
23
العربیة.
24
- عنایت، حمید، ( 1363 )، سیری در اندیشه سیاس عرب، تهران: چاپخانه سپهر.
25
- قدوره، زاهیه، ( 1984 )، تاریخ العرب الحدیث، بیروت: دارالنهضه العربیه.
26
- گیپ، هامیلتون، ( 1371 )، ادبیات نوین عرب، ترجمه یعقوب آژند، تهران: انتشارات اطلاعات.
27
- لوتسکی، ولادیمیر باراسوویچ، ( 1379 )، تاریخ جدید کشورهای عربی ، ترجمه رفیع رفیعی ،
28
تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
29
- مطران، خلیل، ( 2010 )، دیوان، تحقیق سمیرا ابراهیم بسیونی، مکتبة جزیرة الورد.
30
- موثقی، سیداحمد، ( 1374 )، جنبش های اسلامی معاصر، تهران: انتشارات سمت
31
ORIGINAL_ARTICLE
اصالت ایرانی برخی از حکمتهای اخلاقی گمنام در کتاب العقد الفرید
بخش مهمی از حکمت های اخلاقی ایران باستان به زبان عربی، ترجمه و در منابع عربی حفظ شدهاست. این حکمت ها از راه های گوناگون از جمله آثار نویسندگان ایرانی مانند ابن مقفع و ثعالبی به ادب وفرهنگ عربی نفوذ کرده و به تدریج، هویت اصلی و ایرانی آن از بین رفته است . این مقاله به بررسیبرخی از حکمت ها که نام گوینده آن در گذر زمان بنا به دلایل گوناگون حذف گردیده و اصالت ایرانی آندر فرهنگ عربی مغفول مانده، میپردازد. به علت فراوانی منابع عربی در این زمینه، پژوهش حاضر بهکتاب العقد الفرید، اثر ارجمند ابن عبدربه(متوفی 328 ق) محدود شد؛ این کتاب به مثابه گنجینه ادب شرق،دربردارنده بسیاری از حکمت های اخلاقی ایرانیان است که به صورت پراکنده در لابه لای کتاب آمدهاست. پاره ای از این سخنان از کتاب مذکور، گردآوری شد و با تکیه بر منابع معتبر عربی و فارسی ومؤلفه های فرهنگی، اجتماعی، محیطی و غیره توصیف و تحلیل گردید تا مالکیت معنوی آن، دوباره بهحکیمان و پادشاهان دوره باستان همچون بزرگمهر، اردشیر، انوشیروان و غیره بازگردانده شود.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98256_dee9158f93dbb54bc4318cb4ef8f21be.pdf
2016-02-20
121
143
حکمت اخلاقی ایرانی
العقد الفرید
بزرگمهر
اردشیر
حکمتهای گمنام
محمد رضا
عزیزی
mohammadrazizi@birjand.ac.ir
1
دانشگاه بیرجند
LEAD_AUTHOR
مریم
گریوانی
garivani_maryam@yahoo.com
2
دانشگاه بیرجند
AUTHOR
عبدالرحیم
حقدادی
3
دانشگاه بیرجند
AUTHOR
- نهج البلاغه.
1
- الآبی، منصور بن حسین، ( 1424 ه/ 2004 م)، نثر الدر فی المحاضرات، تحقیق خالد عبد الغنی
2
محفوظ، بیروت: دارالکتب العلمیه.
3
- الآمدی، عبد الواحد بن محمد، ( 1426 )، غرر الحکم و درر الکلم، مصحح مهدی رجایی ، قم:
4
دار الکتاب الاسلامی.
5
- الأبشیهی، شهاب الدین محمد، ( 1412 ه/ 1992 م)، المستطرف فی کل فن مستظرف ، طبعة
6
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
7
اصالت ایرانی برخی از حکمتهای اخلاقی گمنام در کتاب العقد الفرید 141
8
جدیدة منقحة بإشراف المکتب العالمی، بیروت: انتشارات دارالمکتبة الحیاة.
9
-ابن جوزی، أبی الفرج، ( 1412 ه/ 1992 م)، المنتظم فی تاریخ الملوک و الأمم، دراسة و تحقیق
10
:محمد عبد القادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا؛ راجعه و صححه نعیم زرزور، الطبعة الأولی
11
بیروت: دار الکتب العلمیة.
12
- ابن حمدون، محمد بن حسن، ( 1996 )، التذکرة الحمدونیة، تحقیق احسان عباس و بکر عباس.
13
بیروت: دار صادر.
14
-ابن خاقان، الفتح بن محمد، ( 1403 )، مطمح الأنفس و مسرح التأنس فی ملح أهل الأندلس .
15
دراسة و تحقیق: محمد علی شوابکة. الطبعة الأولی، بیروت: دار عمار.
16
- ابن خلکان، أبو العباس، (بی تا)، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، حققه احسان عباس، بیروت:
17
دار صادر.
18
-ابن عبدربه، شهاب الدین، ( 1990 ه/ 1411 ه)، العقدالفرید، شرحه و ضبطه و رتب فهارسه:
19
ابراهیم الابیاری. بیروت: دارالکتبالعربی.
20
-ابن عماد الحنبلی الدمشقی، عبد الحی بن أحمد، ( 1989 ه )، شذرات الذهب فی أخبار من
21
الذهب، أشرف علی تحقیقه و خرج أحادیثه: عبد القادر الأرناؤوط. حققه و علق علیه: محمود
22
الأرناؤوط، الطبعة الأولی. بیروت: دار ابن کثیر.
23
-ابن فرضی، عبدالله، ( 1966 )، تاریخ علماءالاندلس، قاهره: دارالکتب المصری.
24
-ابن قُتیبه دینوری، أبی محمد عبد الله بن مسلم، ( 1343 ق/ 1925 )، عیون الأخبار ، بیروت: دار
25
الکتب العربی.
26
-ابن مسکویه، ابو علی احمدبن محمد، (بی تا)، الحکمه الخالده ، تحقیق عبدالرحمان بدوی،
27
بیروت: دارالاندلس.
28
- ابن مقفع، عبد الله، ( 1409 ق/ 1989 )، آثار ابن مقفع، بیروت: دار الکتب العلمیه.
29
-، ( 1991 )، کلیله و دمنه، بیروت: مکتبة اللبنان.
30
-ابن منقذ، اسامه، ( 1354 )، لباب الآداب، تحقیق احمد محمد شاکر، القاهره: مکتبه السنه.
31
-ابن نباته المصری، جمالدین، (بی تا)، شرح العیون فی شرح رساله ابن زیدون، تحقیق ابو الفضل
32
ابراهیم، شهر: دارالفکر العربی.
33
- ابوحیان توحیدی، علی بن محمد، ( 1408 ق/ 1988 )، البصائر و الذخائر، تحقیق: وداد القاضی،
34
بیروت: دارصادر.
35
-بابکان، اردشیر، ( 1348 )، عهد اردشیر، پژوهشگر عربی: احسان عباس، برگرداننده به فارسی:
36
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
37
اصالت ایرانی برخی از حکمتهای اخلاقی گمنام در کتاب العقد الفرید
38
محمدعلی امام شوشتری، تهران: چاپخانه بهمن.
39
-تفضلی، احمد، ( 1383 )، تاریخ پیش از اسلام، تهران: سخن.
40
-الثعالبی، إبو منصور عبد الملک بن محمد، (ب یتا)، الإعجاز و الإیجاز، تحقیق: محمد ابراهیم
41
سلیم، قاهره: مکتبة القرآن.
42
-، ( 1963 )، تاریخ غرر السیرالمعروف بکتاب غرر أخبار ملوک الفرس و
43
سیرهم، طهران: مکتبة الأسدی.
44
-.، ( 2003 )، التمثیل و المحاضره، تحقیق و شرح و فهرسه قصی الحسین،
45
بیروت: دار و مکتبة الهلال.
46
- .، ( 1403 ق)، یتیمة الدهر فی محاسن أهل العصر ، شرح و تحقیق: مفید
47
محمد قمیحه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
48
-حافظ، شمس الدین محمد، ( 1381 )، دیوان حافظ براساس نسخه قزوینی و خانلری، گردآورنده:
49
حسینعلی یوسفی، تهران: روزگار.
50
-الحصری القیروانی، أبو اسحاق إبراهیم بن علی، ( 1421 ق/ 2001 )، زهرالآداب و ثمر الألباب .
51
قدم له و ضبطه و شرحه و وضع فهارسه: الدکتور صلاح الدین الهواری، بیروت: المکتبة
52
العصریة.
53
-الحموی الرومی، یاقوت، ( 1993 )، معجم الادباء إرشاد الأریب إلی معرفة الأدیب ، تحقیق:
54
إحسان عباس، بیروت: دار الغرب الإسلامی.
55
-حمیدی، محمد بن فتوح حمیدی، ( 1429 ق)، جذوة المقتبس فی تاریخ علماء الأندلس، حققّه و
56
علق علیه بشّار عواد معروف، محمد بشّارعواد، تونس: دار الغرب الإسلامی.
57
- دهخدا، علی اکبر، ( 1370 )، امثال و حکم، تهران: چاپخانه سپهر.
58
- ذهبی، شهاب الدین، ( 1417 ق/ 1996 )، سیراعلام النبلاء، حققه و ضبط نصه و علق علیه: بشار
59
عواد معروف، المؤسسه رسالة.
60
-راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ( 1420 ق)، محاضرات الأدباء و محاورات الشعراء و البلغاء ،
61
تحقیق عمر فاروق طباع، بیروت: دار ارقم بن أبی الارقم.
62
م. - 2ق/ 9 - -زاهدف، نظام الدین، ( 1380 )، دوره عربی زبانی در ادبیات فارسی سده ه ای 3
63
مترجم: پروین منزوی، زیر نظر: ر. هادی زاده، تهران: دشتستان.
64
-زمخشری، محمود بن عمر، ( 1412 ق/ 1992 )، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار ، تحقیق عبد
65
الامیر مهنا، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
66
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب شخصیت حضرت عباس(ع) در ادبیات معاصر عربی و فارسی (با تکیه بر اشعار برجسته شاعران سده اخیر)
تجلی شخصیتهای حماسی در ادبیات ملل مختلف بارز است و بسیار به آن اهمیت داده م یشود .شاعران به آن شخصیتها فخر میورزند و بخش فراوانی از سرودههای خویش را به دلاور یهای آناناختصاص میدهند. ادبیات فارسی وعربی به طور گسترده ای از واقع ۀ کربلا و شخصیت های آن تاثیرپذیرفته است و اشعار فراوانی در این زمینه سروده شده است؛ ولی با توجه به قابلیتهای زبانی و شرایطمختلف ادبی و نوع نگاه شاعران در ادبیات فارسی و عربی، تعابیر آنان از این واقعه گاهی مشترک و گاهیمختلف است. در این میان بخشی از ادبیات عاشورایی فارسی و عربی به حضرت عباس (ع) حماسه سازدلاور واقعه کربلا اختصاص دارد و این اشعار ابعاد مختلف شخصیتی ایشان را انعکاس م یدهد و اینانعکاس در آیینۀ ادبیات فارسی و عربی شایان بررسی و تحلیل است . در ادبیات عربی به مضامینیهمچون سقایت، شجاعت و فخر در توصیف شهادت ایشان و ذکر نسب، بسیار بیشتر از ادبیات فارسیتوجه شده است و در ادبیات فارسی نیز مظلومیت وزیبایی و پرچمداری حضرت عباس (ع) دارای برترینسبی است. به طور کلی صبغۀ حماسی اشعار عربی معاصر نسبت به اشعار فارسی پررنگتر است در حالیکه جنبۀ رثایی در ادبیات فارسی چشمگیر تر است. این مقاله به بررسی ابعاد مختلف شخصیتی حضرتعباس(ع) در بارزترین سرودههای معاصر عربی و فارسی و شباهت و تفاوتهای این بازتاب میپردازد.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98257_30bf7b1f10c9676c4eab4746d2c5a76b.pdf
2016-02-20
145
166
ادبیات معاصر
ادبیات تطبیقی
شعر عربی
شعر فارسی
حضرت عباس(ع)
حماسۀ کربلا
عبدعلی
فیض الله زاده
a-faizullah@sbu.ac.ir
1
دانشگاه شهید بهشتی تهران
LEAD_AUTHOR
بهزاد
حشمتی
saheb.heshmat@yahoomail.com
2
دانشگاه شهید بهشتی تهران
AUTHOR
- اردستانی، محمد صادق، ( 1378 )، دیوان، تهران: اندیشه ماندگار.
1
- آزادی، محمد حسین، ( 1390 )، گزیده های ادب معاصر، تهران: یاران علوی.
2
- اشتری اصفهانی، مرتضی، ( 1381 )، دیوان، تهران: ظهور.
3
- اصفهانی، ماهر،( 1387 )، دیوان، تهران: دریای اندیشه.
4
- اصفهانی، محمدحسین، ( 1390 )، کلیات دیوان کمپانی، قم: سیمای کوثر.
5
- الأصفهانی، ابی الفرج، ( 1427 ق)، مقاتل الطالبیین، بیروت: دارالنهضة.
6
- الإصفهانی، شیخ محمدحسین، ( 1426 ق)، الأنوار القدسیه – بانضمام الذیریة، بیروت:
7
دارالمعارف.
8
- حافظی، محسن، ( 1392 )، دیوان، تهران: سیمای ولایت.
9
- سازگار، غلامرضا، ( 1385 )، دیوان، تهران: فیض الاسلام.
10
- سلیمی، بهزاد، ( 1389 )، مجموعه اشعار، تهران: نشر جنگل.
11
- شبر، جواد، ( 1422 ق)، أدب الطف، بیروت: دار المرتضی.
12
- شفیعی کدکنی، محمدرضا، ( 1370 )، موسیقی شعر، تهران: انتشارات آگاه.
13
- شمیرانی، مرتضی، ( 1381 )، دیوان، تهران:آیین احمد (ص).
14
- عاصف، عباس، ( 1376 )، دیوان، تهران: قدیس.
15
- عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، ( 1389 )، سردار بلند قامت دین، تهران : نشر نوید اسلام.
16
- علیکرمی، طیبه، ( 1392 )، دستچینی از بهشت، تهران: نور الثقلین.
17
- قدسی، غلامرضا، ( 1379 )، دیوان، تهران: لقاءالنور.
18
- قمی، میرزا محمد، ( 1375 )، دیوان، تهران: بنیاد علوم و معارف اسلامی.
19
- کاشانی، حبیب الله، ( 1383 )،دیوان، تهران:علوم اهل بیت (ع).
20
- مازندرانی، وفا، ( 1385 )، دیوان، تهران: انتشارات انجمن قلم ایران.
21
(69/6) پژوهشنامۀ نقد ادب عربی شمارة 11
22
بازتاب شخصیت حضرت عباس(ع) در ادبیات معاصر عربی و فارسی
23
- منصوری، جعفر، ( 1382 )، دیوان، تهران: ضریح آفتاب.
24
- موسوی گرمارودی، سید علی، ( 1389 )، دیوان، تهران: ذوالجناح.
25
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، ( 1421 ق)، بحارالأنوار؛ الجامعه لدرر أخبار الأئمة الأطهار،
26
بیروت: دار احیاء التراث العربی.
27
ORIGINAL_ARTICLE
رئالیسم جادویی در رمان عالم بلا خرائط اثر عبد الرحمن منیف و جبرا ابراهیم جبرا
رئالیسم جادویی یکی ازانواع رئالیسم است که در قرن اخیر مورد توجه گروهی از نویسندگان واقعشده است. از عالم ماوراءالطبیعه خبر میدهد و هدف اساسی آن برخورد کردن با اسراری است که زیرپدیدههای واقعی مخفی شده است. رئالیسم جادویی در رمان به این معناست که همه عناصر داستانطبیعی است و تنها یک یا چند عنصر جادویی و غیرطبیعی در بافت داستان وجود دارد. در واقع داستانی کهاز این منظر بررسی میشود سر مبهم جامعه را در بطن واقعیت نمایان میکند، بدون این که این سر راشرح و بسط دهد. این پژوهش بر آن است تا رئالیسم جادویی را در رمان عالم بلا خرائط (دنیای بدوننقشه) اثر عبدالرحمن منیف و جبرا ابراهیم جبرا مورد بررسی قرار دهد و اثبات نماید که توصیف جزئیاتیک اتفاق توسط یکی از شخصیتهای داستان، بیان عناصر ماوراءطبیعی مثل ارواح خاندان راوی داستانیا پیشبینی و غیبگویی حوادث در داستان که دلیل بر آگاهی از وقایع فوق طبیعی دارد، تاریخی بودنبخش واقعی داستان، استفاده از جادو برای مقابله با بی عدالتیهای موجود در جامعه، کشف و توصیفعناصر ماوراء و برتر از واقعیت، دوگانگی شخصیت درعالم واقع و خیال، درکنار مطرح کردنشخصیتهایی مثل عمه نصرت و شخصیت خود راوی که دائماً درگیر خیالاتش است ، نشان از وجودرنگی از خیال و جادو در بستر واقعی داستان دارد که به کمک مؤلفههای ذکر شده می توان مشکلاتجامعه را به شیوه ای جدیدتر به خواننده نشان داد و داستان را برای او مهیجتر و ذهن او را بیشتر درگیراتفاقات و حوادث داستان کرد.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98258_b929956841d700dc555f9f08dbe51b40.pdf
2016-02-20
167
185
رئالیسم جادویی
عبدالرحمن منیف
جبرا ابراهیم جبرا
عالم بلا خرائط
حسن
گودرزی لمراسکی
h.goodarzi@umz.ac.ir
1
دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
آسیه
شراهی
2
دانشگاه مازندران
AUTHOR
-أبو احمد، حامد، ( 2009 )، الواقعیة السحریة فیِ الروایة العربیة، قاهره: مجلس الأعلی للثقافة.
1
نشر یه سمرقند ، ،« جبرا ابراهیم جبرا نویسنده ای ازفلسطین » ،( -پروین گنابادی، بهرام، ( 1386
2
.243- شماره 17 ، صص 232
3
مترجم ربابه بسام علی، ادبیات ،« فغان شمع درصحرای سکوت » ،( -زغول، محمد احمد، ( 1383
4
.81- و فلسفه، شماره صص: 80
5
-سید حسینی، رضا، ( 1385 )، مکتبهای ادبی، تهران: انتشارات نگاه.
6
: فصلنامه هنر، شماره 75 ،« رئالیسم جادویی واقعیت خیال انگیز » ،( -شوشتری، منصوره، ( 1387
7
.43- صص 32
8
بیروت، مجله المستقبل العربی، کانون ،« دراسة کتب مدن الملح » ،( -عبد الغنی، مصطفی، ( 1990
9
.163- الثانی: صص 152
10
-فضل، صلاح، ( 1995 )، منهج الواقعیة فی الإبداع الأدبی، قاهره: دارالمعارف.
11
. مجله رودکی، شماره 16 ،« رئالیسم جادویی » ،( -قهرمانلو، ماندانا، ( 1386
12
حب » تجلی پسامدرنیسم در رمان » ،( -مشایخی، حمیدرضا و فاطمه اصغرپور، ( 1391
13
.200- لسان مبین، سال چهارم، شماره 9، صص 183 ،« عبدالرحمان منیف « المجوسیة
14
فصلنامه فرهنگی، مجله تخصصی ،« غرب در آثار عبدالرحمان منیف » ،( -ملایری، یدالله، ( 1386
15
. فرهنگی ویژه آشنایی باسوریه، شماره 5
16
-منیف، عبدالرحمن؛ جبرا ابراهیم جبرا، ( 1992 )، عالم بلا خرائط ، بیروت: المؤسسة العربیه
17
للدراسات والنشر؛ المرکز الثقافی العربی للنشر والتوزیع.
18
-میرصادقی، جمال، ( 1377 )، واژه نامه هنر داستان نویسی، تهران: مهناز.
19
« البحث عن و لی د مسعود » بیگانگی در داستان » ،( -ناظری، حسین و راضیه خسروی، ( 1392
20
- مجله زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 8: صص 137 ،« جبرا ابراهیم جبرا
21
،« بررسی رئالیسم جادویی وتحلیل رمان اهل غرق » ،( -نیکو بخت، ناصر؛ مریم رامین نیا، ( 1384
22
.153- فصلنامه پژوهش های ادبی، شماره 8: صص
23
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل کهن الگوهای" نقاب" و" سایه" در لافتات 1 احمد مطر
نظریۀ کهن الگو که کمتر از یک قرن قبل، توسط یونگ در روانشناسی تحلیلی مطرح گردید، بهبررسی جنبه های ناخودآگاه جمعی در بشر میپردازد و رفتار افراد را بر اساس آن مورد تحلیل قرار میدهد .از بین کهن الگوها، نقاب و سایه، با مفهوم خاص خود در خور توجه هستند . نقاب، در و اقع شخصیتبیرونی فرد است که با آن در اجتماع حضور مییابد و سایه، شامل تمام غرایز بدوی و حیوانی ماست کهسعی در پنهان کردن آن داریم. احمد مطر، جزء شاعرانی است که با توجه به شرایط نابسامان سیاسی واجتماعی حاکم بر جوامع عربی به ناخودآگاه جمعی پناه برده و برای بیان دیدگاه های انتقادیاش، بیشتر بهبیان جنبه های منفی نقاب و سایه میپردازد. با توجه به نمودی که این کهن الگوها در انسان های افکارمطر دارند، در این جستار، به بررسی این کهن الگوها، چگونگی خود نمایی تبعات منف ی نقاب و سایه دراشعارش و ارائۀ راه حل مناسب برای گذر از جنبههای منفی آن، از دیدگاه وی پرداخته شد. نتیجه پژوهشنشان میدهد مطر در اکثر موارد، فقط به بیان نقابهایی چون زهد، متانت، پاکدامنی و غیره و سایه هاییچون کور دلی، پستی، ترس و ذکر پیامدهای ناشی از جنبۀ منفی آنها که منجر به عدم یکپارچگیشخصیت میشود، بسنده کرده و کمتر به ارائۀ راهحل برای گذر از این کهن الگو ها و رسیدن به خودپرداخته است.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98259_ec8da1a0f747eed8e58b7ba8baf4574c.pdf
2016-02-20
187
212
کهن الگو
نقاب
سایه
یونگ
احمد مطر
حمید رضا
مشایخی
mashayekhih@umz.ac.ir
1
دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
زهرا
شجری قاسم خیلی
zahrashajari@hotmail.com
2
دانشگاه مازندران
AUTHOR
- إبن أبی سلمی، زهیر، ( 1998 )، دیوان، شرح و تحقیق حجر عاصی، بیروت: دار الفکر العربی.
1
- امامی، نصرالله، ( 1377 )، مبانی و روش های نقد ادبی، تهران: جامی.
2
تحلیل غزلیات حافظ شیرازی بر » ،( - باقری خلیلی، علی اکبر و منیره محرابی کالی، ( 1390
3
فصلنامۀ پژوهش های ادبی، سال 8، شماره 31 و ،« اساس نظریۀ نقاب و سایۀ ک. گ. یونگ
4
.50- 32 ، صص 33
5
- پالمر، مایکل، ( 1385 )، فروید، یونگ و دین ، مترجمان: محمد دهگان پور و غلامرضا
6
محمودی، تهران: رشد.
7
- الجیوسی، سلمى الخضراء، ( 2007 )، الإتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث، ترجمة :
8
عبدالواحد لؤلؤة، الطبعة الثانیة، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
9
- خزلی، فاطمه، ( 1390 )، مؤلفه های هنری در شعر احمد مطر، چاپ اول، ایلام: جوهر حیات.
10
نقد و تحلیل کهن الگوی » ،( - روضاتیان، سیده مریم و سید علی اصغر میر باقری فرد، ( 1389
11
.142- مجلۀ بوستان ادب، شمارة سوم: صص 121 ،« نقاب با توجه به رفتارهای ملامتی
12
- شاملو، سعید، ( 1388 )، مکتب ها و نظریه ها در روان شناسی شخصیت، چاپ نهم، تهران: رشد.
13
- شولتز، دوان و سیدنی الن شولتز، ( 1390 )، نظریه های شخصیت، ترجمۀ یحیی سید محمدی،
14
تهران: ویرایش.
15
- عبدالقادر، حسین و محمد احمد النابلسی، ( 2002 )، التحلیل النفسی ماضیه و مستقبله، دمشق :
16
دار الفکر.
17
- غیاثی، محمد، ( 1382 )، نقد روان شناختی متن ادبی، تهران: نگاه.
18
- غنیم، کمال أحمد، ( 1998 )، عناصر الإبداع الفنی فی شعر أحمد مطر، القاهرة: مکتبة مدبولی.
19
- فرای، نورتروپ، ( 1377 )، تحلیل نقد، ترجمۀ صالح حسینی، تهران: نیلوفر.
20
- فضیلت، محمود، ( 1390 )، اصول و طبقه بندی نقد ادبی، تهران: زوار.
21
- محمدی، علی و مریم اسمعلی پور، ( 1391 )، بررسی تطبیقی کهن الگوی نقاب در آراء یونگ و
22
رد پای آن در غزل های مولانا(غزلیات شمس)، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی ،شماره 26 : صص 151
23
نشریۀ ادبیات « مفهوم آزادی در شعر احمد مطر » ،( - مجیدی، حسن و محمد حیدری، ( 1390
24
.518- پایداری، ش 4: صص 505
25
- المتنبی، أبوالطیب، ( 1997 )، دیوان، بشرح العلامة أبی البقاء العکبری البغدادی، ضبَط نصوصه و
26
أَعد فهَارسِه و قدَم لهَ عمر الفاروق الطباع، الجزء الثانی، بیروت: شرکة دار الأرقم بن أبی
27
الأرقم.
28
- ألمعری، أبوالعلاء، ( 2004 )، دیوان سقط الزند، شرح و تعلیق یحیی شامی، بیروت: دارالفکر
29
العربی.
30
- مطر، أحمد، ( 2008 )، ألاعمال الشعریة الکاملة، لندن، دارالمحبین.
31
- یونگ، کارل گوستاو، ( 1377 )، انسان و سمبولهایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران: جامی.
32
)، روان شنا سی ضمیر ناخودآگاه، ترجمه محمدعلی امیری، تهران: ) ،------------ -
33
علمی و فرهنگی.
34
)، انسان و سمبولهایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران: جامی. ) ،------------ -
35
- یونغ، کارل غوستاو، ( 1997 )، علم النفس التحلیلی، ترجمة: نهاد خیاطة، لازقیه، دار الحوار
36
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل و بررسی خطبۀ «اشباح» از منظر نقد فرمالیستی
گر چه اساس نقد فرمالیستی با محور قرار دادن متن و نادیده گرفتن مسائل بیرونی آن همچون شخصیت مؤلف، مسائل اجتماعی، تاریخی و روانشناسی است و شاید از دیدگاه جامعنگر بر آن عیب باشد، اما از آنجا که در پی واکاویِِ ارزش ادبی اثر و برجستهسازی شکل و فرم و بررسی میزان انسجام و ادبیّت متن است تا حدود زیادی ارزشمند است و میتواند اساس نقد برای تطبیق بر متون دیگر باشد. این نگاشته با الگو گرفتن از اصول نقد فرمالیستی قصد دارد به بررسی و تحلیل بافت اثر ادبی و عناصر تشکیل دهندۀ آن یعنی صامت و مصوّتها، هجاها، صور خیال، صنایع بدیعی، و غیره در خطبۀ «اشباح» نهجالبلاغه بپردازد تا بُعد زیباشناسانۀ آنرا با توجه به کارکرد هر جزء در ساختار کل متن به مخاطب نشان دهد. از پژوهش اینگونه بر میآید که انسجام حروف، واژگان و جملههای متن یادشده بهصورت کامل مشهود و مجموعۀ آواها و چینش خاص واژگان در پی القای معانیای فراتر از معنای فرهنگنامهای آن است؛ این انسجام و کاربرد خاص واژگان علاوه بر ویژگیهای ظاهری کاربست مجازی و صورتهای استعاری و کنایی دیگری را برای بیان معانی تازه جلوهگر نموده است که تماماً در راستای هدف خطبه یعنی به تصویر کشیدن خداوند و قدرت بیانتهای او در خلقت به کار برده شدهاند.
https://jalc.sbu.ac.ir/article_98260_d2e55d22aced98926fcbe81afb560b26.pdf
2016-02-20
213
249
نقد ادبی
فرمالیسم
خطبۀ اشباح
آشنایی زدایی
انسجام
سید رضا
میر احمدی
rmirahmadi@kashanu.ac.ir
1
دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
علی
نجفی ایوکی
najafi.ivaki@yahoo.com
2
دانشگاه کاشان
AUTHOR
نیلوفر
زریوند
3
دانشگاه کاشان
AUTHOR
- ابن سینا، أبو علی، (1348)، مخارج الحروف (اسباب حُدوث الحروف)، روایت از متن رساله با مقابله، تصحیح و ترجمه دکتر پرویز ناتل خانلری، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
1
- ابن میثم بحرانی، کمال الدین میثم بن علیّ، (1389ق)، شرح نهج البلاغه، مترجمان: قربانعلی محمّدی مقدّم، علیاصغر نوایی یحیی زاده، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
2
- احمدی، بابک، (1386 ق)، ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
3
- برکات، وائل و الآخرون، (2005)، اتجاهات نقدیه حدیثه و معاصره، سوریا: جامعه دمشق.
4
- بنیس، محمّد، (1985)، ظاهره الشعر المعاصر فی المغرب، مقاربه بنیویه تکوینیه، دار التنویر للطباعه و النشر، الدار البیضاء.
5
- التفتازانی، سعدالدین، (1388)، مختصر المعانی، قم: چاپخانه قدس.
6
- ــــــــــــــــــــــــــ(1425 ق 2004)، المطوّل (شرح تلخیص المفتاح)، حاشیه للعلّامه الجرجانی، تصحیح: أحمد عزو عنایة، بیروت: دار أحیاء التراث العربی.
7
- تودوروف، تزوتان، (1385)، نظریۀ ادبی (متنهایی از فرمالیستهای روس)، مترجم: عاطفه طاهایی، تهران: انتشارات اختران.
8
- الجرجانی، عبد القاهر، (1991)، أسرار البلاغة، تعلیق محمود محمد شاکر، جدة: دار المدنی.
9
- جعفری، محمدتقی، (1384)، ترجمه نهج البلاغه، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
10
- حسن پور آلاشتی، حسین. محمد علی باغبان، (1386)، «متناقضنمایی در قصائد خاقانی»، زبان و ادبیات فارسی، نشریه دانشکده زبان و ادبیات فارسی، تبریز.
11
- خاقانی، محمّد، (1390)، جلوههای بلاغت در نهج البلاغه، تهران: انتشارات بنیاد نهج البلاغه.
12
- الخوئی، میرزا حبیب الله، (2003)، منهاج البراعه (شرح نهج البلاغه)، تصنیف: حسن حسن زاده الآملی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
13
- داد، سیما، (1378 هـ)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران : انتشارات مروارید.
14
- شایگان فر، حمیدرضا، (1384)، نقد ادبی، تهران: انتشارات دستان.
15
- شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1391ش)، رستاخیز کلمات، تهران: انتشارات سخن.
16
- ---------، ------، (1388)، موسیقی شعر، تهران: انتشارات آگه.
17
- شمیسا، سیروس، (1378)، نقد ادبی، تهران: انتشارات فردوس.
18
- ــــــــــــــــــــــ، (1371)، نگاهی تازه به بدیع، تهران: انتشارات فردوس.
19
- صفوی، کورش، (1383)، از زبانشناسی به ادبیات، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
20
- ------------، (1383)، از زبانشناسی به ادبیات، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
21
عباس، حسن، (1998)، خصائص الحروف العربیَّة و معانیها، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
22
- عمارتی مقدم، داوود، (1391)، «بررسی تطبیقی مفهوم» نظم «در فن خطابۀ یونان و روم باستان و بلاغت اسلام». جستارهای ادبی، شمارۀ 177.
23
- فضل، صلاح، (2007)، فی النقد الأدبی، سوریا: اتحاد الکتاب العرب.
24
- قویمی، مهوش، (1383)، آوا والقا، تهران: انتشارات هرمس.
25
- ـــــــــــــــــــــــــــ ، «تحلیل ساختاری– زبانشناختی و کاربرد آن در شعر نو فارسی»؛ مجموعه مقالات همایش نقد ادبی در قرن بیستم، تبریز: انتشارات دانشگاه.
26
- محمد ویس، أحمد، (2002)، الانزیاح فی التراث النقدی و البلاغی، سوریا: اتحاد الکتاب العرب.
27
- مرتضایی، جواد، (1389)، «از نشانهشناسی، هنجارگریزی و تصویر خیال تا زبان شعر». مجلۀ پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ4.
28
مغنیه، محمدجواد، (1972)، فی ظلال نهج البلاغه، بیروت: دار العلم للملایین.
29
- مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، (1386)، پیام امیر المؤمنین (ع)، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
30
- میرسکی، د. س، (1355)، تاریخ ادبیات روسیه، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
31
- ناهم، أحمد، (2003)، التناص فی شعر الرّواد، دار الآفاق العربیه، مصر: القاهره.
32
- رنه، ولک، (1388)، تاریخ نقد جدید، ترجمۀ سعید ارباب شیروانی، جلد هفتم، تهران: انتشارات نیلوفر.
33
ویلم برتنز، یوهانس، (1382)، نظریۀ ادبی (مقدمات)، برگردان فرزان سجودی، تهران: مؤسسۀ انتشاراتی آهنگ دیگر.
34
- الهاشمی، أحمد، (1386)، جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع، قم: انتشارات دارالفکر.
35
- Abrams. M. H(1992) , A Glossary of literary Terms, Tehran: Rahnama.
36
- Basin. V. (1979) , Semantic Philosophy of Art, Moscow: Progress.
37