TY - JOUR ID - 101976 TI - بررسی فرآیندهای فرانقش اندیشگانی در قصیدۀ «إلی دوده» میخائیل نعیمه (بر اساس نظریۀ نقش‌گرای هالیدی) JO - پژوهشنامه نقد ادب عربی JA - JALC LA - fa SN - 2588-6835 AU - ناعمی, زهره AU - یزدان, هدی AD - زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. AD - دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 10 IS - 21 SP - 299 EP - 321 KW - فرانقش اندیشگانی KW - قصیدۀ «إلی دودة» KW - میخائیل نعیمه KW - نقش‌گرای هالیدی KW - همس الجفون DO - 10.29252/jalc.2022.101976 N2 - یکی از نظریات جدید حوزۀ زبان‌شناسی، نظریۀ نقش‌گرای نظام‌مند هالیدی است. طبق این نظریه، ساختار زبان، حاصل تأثیر نقش‌هایی است که زبان در بافت ارتباطی و در جهان خارج به عهده می‌گیرد. این تأثیر در سه سطح «فرانقش اندیشگانی»، «فرانقش بینافردی» و «فرانقش متنی» تحلیل می‌شود. فرآیندهای فرانقش اندیشگانی که امکان تحلیل جملات و سپس تحلیل متن را ممکن می‌سازند، از نظر معنایی در شش گروه قابل دسته‌بندی هستند و متناسب با معنای خود، مشارکین ویژه‌ای را می‌پذیرند. پژوهش حاضر کوشیده است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی زبان‌شناسانه، قصیدۀ «إلی دوده» میخائیل نعیمه را از دیدگاه «فرانقش اندیشگانی» بررسی کند. پس از بررسی این قصیده که از دیوان «همس الجفون» انتخاب شده است، مشخص شد که از میان شش فرآیند مطرح شده در فرانقش اندیشگانی، فرآیند مادی با بیش‌ترین بسامد و بعد از آن نیز به ترتیب فرآیندهای ذهنی، رابطه‌ای، وجودی و بیانی قرار دارند. کاربرد فرآیندهای فرانقشی، آن‌هم با چنین ترتیب بسامدی، گویای آن است که این شاعر رمانتیسم در شعر خود، علاوه بر این‌که به بیان مفاهیم ذهنی، همچون مفاهیم فلسفی و عرفانی تمایل دارد، در پی اقناع مخاطب نیز هست؛ از این رو بیش‌تر مفاهیم و تجربیات پیچیده را در قالب فرآیند مادی بازنمایی می‌کند. بسامد کاربرد فرآیند ذهنی نشان داد که نعیمه از شخصیتی درون‌گرا و بسیار حساس برخوردار است. عدم به کارگیری فرآیند رفتاری در این شعر گویای ذهن‌گرایی نعیمه است. تکیه شاعر بر کاربرد فرآیند بیانی آن هم از نوع پرسشی، گواه دیگری بر شخصیت درون‌گرای او است. بنابراین بررسی فرآیندهای فرانقش اندیشگانی، به خوبی شیوۀ اندیشه و تمایلات فکری و روحی میخائیل نعیمه را هویدا می‌سازد. UR - https://jalc.sbu.ac.ir/article_101976.html L1 - https://jalc.sbu.ac.ir/article_101976_de3fe6ac0c0ca02c039a1fcca16e6f2d.pdf ER -