چکیده
از جمله مترادف‌های قرآنی که مفسران تفاوت معناشناختی خاصی برای آن‌ها قائل نشدند، واژگان «بئر» و «جب» به‌شمار می‌رود. واژه «بئر» یکی از تکامدهای قرآنی است که در آیه 45 سوره مبارکه حج آمده است اما واژه «جب» دو مرتبه و صرفا در سوره شریفه یوسف به‌کار رفته است. لغت‌شناسان و عالمان قرآنی معتقداند این دو کلمه دارای ریشه عربی می‌باشد و تفاوت صرفا در میزان عمق آن‌هاست؛ اما به نظر می‌رسد حقیقت امر خلاف این مدعی باشد. این مسأله موجب شد تا جستار پیش‌رو ریشه واژگان مذکور را در خانواده زبانی سامی (عربی، عبری و آرامی) مورد بحث قرار داده و با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی و استناد به وقایع تاریخی دینی به بررسی این واژگان پردازد. یافته‌ها حاکی از آن است که واژه «بئر» جزء واژگانی است که در زبان‌های سامی کاربرد دارد اما دقیقا مشخص نیست از کدام یک از گروه زبانی سامی وارد سایر گروه‌ها شده است؛ اما واژه «جب» مشخصا دارای ریشه آرامی بوده و دلیل این که پروردگار جهانیان در سوره یوسف از یک واژه آرامی‌الاصل استفاده می‌کند این است که براساس شواهد تاریخی، ابراهیم نبی و تمامی نوادگان او اهل حران بودند و گفته می‌شود زبان آن‌ها یا به‌طور مشخص آرامی بوده و یا به زبان اکدی متاثر از آرامی سخن می‌گفتند.
کلیدواژه‌ها
)