نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
نقد فرهنگی رویه‌ایی جدید از نقد ادبی است که به بررسی متن ادبی، از منظر کشف زیرساخت‌های فکری و فرهنگی پنهان در زیر لایه‌های ظاهری آن می‌پردازد. غذامی ناقد معاصر سعودی از جمله منتقدانی است که به تحلیل شعر عربی با رویکرد نقد فرهنگی پرداخته است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، مهم‌ترین دستاوردهای نقدی او را با دیدی انتقادی بازخوانی نموده و کوشیده به این سؤال پاسخ گوید که مبانی نظری غذامی در نقد فرهنگی چیست و چه انتقادی‌هایی به آن وارد است. نتایج به دست آمده از این پژوهش گویای آن است که شعر عربی، به باور غذامی، در کنار محاسن موجود در ظاهر آن که طی سالیان، دل-مشغولی ناقدان بوده، عیوب پنهان و قابل نقدی داشته و دارد که نقد سنتی و حتی نقد نو، به سبب دل‌بستگی شدید به زیبایی‌های شکلی، از کشف آنها ناتوان مانده است. او در جای‌جای آثار نقدی خود و به شکلی افراطی بر این باور خود تأکید می‌کند و معتقد است این معایب، با گذشت زمان، در ناخودآگاه قوم عرب، رسوخ کرده، جزئی از وجود آنها شده که در نتیجه به شکل یک نظام مولد فرهنگ درآمده است و این (الشعرنه= شعرشدگی) و شعرزدگی رفته رفته در همه افکار و رفتارهای این قوم تسری یافته، بن‌مایه فرهنگی آنها شده است. او شعر را بستر و زمینه‌ساز این انحراف می‌داند و غفلت منتقدان در برابر این کج-روی را به شدت به باد انتقاد می‌گیرد. از نگاه وی، نقد فرهنگی با رویکرد نقد زیرساخت‌ها، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای رهایی از این معضل است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)