,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
تعتبر لغة الشعر من أبرز و أسمى النماذج الأدبیة التی یرتبط فیها اللفظ بالمعنى ارتباطاً، وثیقاً و المیزة الأساسیة التی تتّسم بها لغة الشعر أنّ طریقة التعبیر فیها طریقةٌ غیر مباشرة ما یمنحها حیویّة و دینامیکیة على صعید الدلالة و المضمون و تمکّن السامع أو القارئ من تفسیرها بالطریقة التی تنسجم مع أفکاره و رؤاه. الشیء الذی له دور محوری فی الفهم العمیق للنصّ الأدبی هو دراسة علمیة لعناصر لغة النصّ و اتجاهاته الأدبیة. من هذا المنطلق الاتجاه السیمائی من أهمّ و أبرز الاتجاهات التی یستطیع القارئ فی ظلّها أن یتوغّل فی أعماق النصّ بفکّ الألغاز عن دلالاته السیمائیة.یهدف هذا المقال إلى تحلیل قصیدة "بانت سعاد" لکعب بن زهیر، تحلیلاً سیمیائیاً و یکشف عن الجمالیات الخفیة فی النصّ مستعیناً بالمنهج الوصفی- التحلیلی. و من النتائج التی توصلنا إلیها عبر المقال أنّ القصیدة تعکس المخاوف و القلق الضاغط على نفسیة الشاعر فی ضوء الدّلالات الرمزیة و الإیحاءات السیمائیة التی شکّلت لُحمة القصیدة. فثمّة تناغم واضح بین ألفاظ القصیدة و محتواها.
- احمدی، بابک، (1380)، ساختار و تأویل متن، الطبعة الخامسة، تهران: نشر مرکز.
- ...........(1374)، حقیقت و زیبایی، تهران: نشرمرکز.
- بوخاتم، مولای على، (2004)، مصطلحات النقد العربی السیماءوی"الإشکالیة و الأصول و الامتداد"، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
- سید ابراهیم، محمد، (1986)، قصیدة بانت سعاد و أثرها فی التراث العربی، بیروت: المکتب الاسلامی.
- الشرقاوی، احمد اقبال، (1991)، بانت سعاد فی إلمامات شتّى، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
- شفیعی کدکنی، محمد رضا، (1358)، موسیقی شعر، تهران: انتشارات توس.
- فرای، نورتروپ، (1363)، تخیل هوشمند، المجلد الأول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- محمد ، محمد سالم، (1996)، المدائح النبویّة حتّى العصر المملوکی، دمشق: دارالفکر.
- مکاریک، ایرنا ریما، (1390)، دانش‌نامه‌ی نظریه‌های ادبی، تر: مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: نشر آگاه، الطبعة الرابعة.
- زهیر، کعب حنا، (1994)، دیوان کعب بن زهیر، المحقق: نصرالحتّى بیروت: دارالکتاب.
- المقالات
- پاینده، حسین، (1388)، نقد نشانه شناختی شعر زمستان، نشریه فرهنگ و هنر گوهران، شماره: ص21-22
- حق‌شناس، محمد علی، لطیف عطاری، (1386)، نشانه‌شناسی شعر، مجله دانشگاه تهران دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دوره58، شماره:ص3.
- مجیدی، حسن و آسیه فولادی، (1391)، التحلیل السیمیائی «الناس فی بلادی» لصلاح عبدالصبور، مجله دراسات الأدب المعاصر، السنة الرابعة، العدد السادس عشر: صص49-27.
- المحاسنة، علی ارشید، جاسر ابوصیفة،(1426)، قصیدة بانت سعاد دراسة نقدیّة، امّ القرى لعلوم الشریعة و اللغة العربیة و آدابها، الجلد17،العدد33.
)