چکیده

رمان «الإعترافات» نوشته ربیع جابر، جنگ­های داخلی لبنان و فشار­های روحی ـ روانی ناشی از آن را روایت می­کند و نقشی که عمدة اشخاص این داستان عهده­دار آن هستند پرورش اندیشه­های جنگ­ستیزانه ونشان­دادن تباهی و ویرانی­های مادی و روحی متأثر از جنگ است. این رمان را می­توان از جنبه­های مختلف از جمله نقد روان­کاوانه بررسی کرد. ربیع جابر در نشان دادن بحران روحی-روانی شخصیّت­ها و نمود بارز این بحران در قالب ترس و اضطراب، شیوه­ها و سازوکارهای تدافعی آنها در مقابل این درگیری­ها بسیار موفق عمل کرده است. در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل عقلانی رمان، به بررسی و تحلیل جلوه­های ترس، اضطراب و سازوکار­های دفاعی در رمان «الإعترافات» پرداخته شده است. هرکدام از شخصیت­های داستانی در رمان «الإعترافات» برای کاهش و یا غلبه بر آسیب­های روانی متأثر از جنگ­های داخلی لبنان، از راه­های مقابله و سازوکار­های دفاعی استفاده می­کنند؛ مهم‌ترین شیوه­های مقابله با ترس و اضطراب ناشی از جنگ در رمان الإعترافات، مقابله هیجان­مدار، اجتنابی و سازوکار­های دفاعی است که می­توانند فرد را ـ هرچند سطحی ـ به آرامش برسانند. هم­چنین بالاترین بسامد در رفتار­های مقابله­ای شخصیت­های رمان الإعترافات، مقابلة اجتنابی است که به شکل فرار از موقعیّت، ترک شهر و وطن است. شیوة مقابله دیگری که در رمان الإعترافات به­کار گرفته می­شود روش هیجان­مدارانه است که در این رمان در شیوه ناسازگارانه با گرایش به مواد مخدر و مصرف سیگار و در شیوه سازگارانه، به‌صورت رفتن به کلیسا، دعا، گریه و نوشیدن چای یا قهوه نشان داده‌شده است.