چکیده

از شاخص‌ترین متون نثر فارسى مصنوع کتاب تجزیة‌الامصار و تزجیة‌الاعصار مشهور به تاریخ وصّاف تألیف شرف‌الدّین (شهاب‌الدّین) شیرازى معروف به وصّاف‌الحضرة (م. 730 هـ.ق.) است. این کتاب که بنابر رسم معهود و نانوشته مؤلفان و مورخانِ بعد از قرن ششم، مشحون به آیات قرآن، احادیث و اشعار و امثال عربى است. استشهاد به احادیث و استخدام آن‌ها از سوى نویسنده دانشمند براى اثبات مطالب کتاب از برجستگى خاصّى برخوردار است که قطعاً خوانندگان کتاب و علاقه‌مندان به مطالعه متون فنى و مصنوع ناگزیرند این احادیث را دریابند و با اطمینان از صحت و وثوق آن‌ها اعتماد بیشترى به کتاب و مؤلف آن پیدا کنند. این مقاله مفصل بر آن است تا با مأخذشناسى احادیث و اعتبار سنجى آن‌ها احادیث معتبر را از اخبار و روایات سست و نادرست تمیز دهد و خواننده متن وصّاف را در درک بهتر یارى رساند. نتیجه تحقیقات نشان مى‌دهد که ده‌ها حدیث در تاریخ وصّاف وارد است که غالب آن‌ها در منابع معتبر روایى شیعه و اهل سنّت آمده و بعضاً ـ حتى در مواضعى که مؤلف کتاب به حدیث بودن آن‌ها تصریح کرده است ـ فاید مأخذ قابل اعتمادند.