چکیده

رنگ‌ها از آغاز زندگی بشر تا به امروز در زندگی او حضور فعال داشته و نقش‌های گوناگونی را ایفا کرده‌اند. رنگ‌ها علاوه بر تأثیرگذاری در زندگی فردی و اجتماعی انسان، گاه موجب بروز خلاقیت‌ها و استعدادهای نهفته در انسان‌ شده‌است. حضور رنگ‌ها در آثار هنرمندان در کنار زیبایی اثر بر تأثیر آن بر مخاطب می‌افزاید؛ لذا شاعران با آگاهی از تأثیرات رنگ‌ها، به آن‌ها توجه خاصی کرده و از دیرباز آثارشان را به رنگ‌ها و ترکیب‌های رنگین مزین کرده‌اند. شاعران معاصر نیز در نگاه به رنگ‌ها گاه به تأثیر و زیبایی بصریشان و گاه به تأثیر احساسی آن‌ها اهتمام ورزیده‌اند؛ آن‌ها به معانی سمبلیک رنگ‌ها نیز توجه کردند تا از این طریق حقایق ذهنی خویش را به شکل سمبل یا نماد نشان دهند. بیاتی از جمله شاعرانی است که نگاهش به رنگ‌ها، به‌ویژه آبی، از زیبایی بصری و حالات احساسی و گاه معانی سمبلیک آن متأثر است؛ لذا در مقالة حاضر تلاش شده تا با توجه به نوع نگاه شاعر به رنگ آبی و معانی و دلالت‌های مختلف این رنگ، جنبه‌های زیبایی‌شناختی‌اش در اشعار او کشف و معرفی شود. بررسی آماری رنگ آبی و تحلیل آن‌ها در اشعار بیاتی بیان‌گر این است که این رنگ، نه تنها رنگ محبوب بیاتی است؛ بلکه در اشعارش فقط در معانی مثبت به‌کار رفته‌است. و علاوه بر معانی وضعی این رنگ، معانی سمبلیک آن‌ها نیز در آثار این شاعر جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده‌است، ضمن این‌که آبی در اشعار او هم بر معانی نمادین رایج در اشعار دیگر شاعران، و هم بر معانی نمادین جدیدی دلالت دارد.