تاریخ ادبیّات عبارت است از داستان تطوّر و تحوّل ادبیّات در گذر زمان و وظیفة اصلی آن تعیین لحظه‌های تغییر ادبیّات است. برای سهولت در فهم تاریخ ادبیّات، نیازمند تقسیم‌بندی آن هستیم که این تقسیم‌بندی باید تابع اصول و موازینی خاص باشد. تاریخ ادبیّات عربی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این پژوهش به نقد و بررسی تقسیم‌بندی تاریخ ادبیّات عربی و نامگذاری دوره‌های آن از ابتدا تا آغاز دوره نهضت عربی می‌پردازد. بنابراین، در ابتدا به نقد دوره‌بندی تاریخ ادبیّات عربی در نزد مورخین پرداخته و سپس مبانی تقسیم‌بندی را ارائه داده و نهایتاً به دوره‌بندی و نامگذاری آن با رویکردی جدید نظر دارد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، ادب عربی که با ظهور اسلام از چنگ درگیری‌های قبیله‌ای رها شده و در عهد امویان در خدمت احزاب مختلف قرار گرفته بود، در آغاز قرن دوم با سرازیر شدن فرهنگ و تمدّن ایرانی به دامان آن به اوج شکوفایی خود رسید و سرانجام با حملة مغولان و پراکندگی جهان اسلام و استقلال ایران، در سایة حاکمیّت ترکان به خوابی عمیق فرو رفت که تا عصر نهضت عربی بیدار نشد.
)