حسینعلی محفوظ در کتاب متنبی و سعدی مدعی شده که سعدی بسیاری از مضامین ادبی خود را از ادب عرب، به‌ویژه متنبی، اقتباس کرده است. محفوظ برای اثبات این ادعا، اقدام به دخل و تصرف ناروا در اشعار عربی و فارسی کرده است. همچنین با ارائة شواهد بدیهی و عمومی و نیز مضامین غلط و بی‌ربط و تکرار آن‌ها، سعی در نشان دادن تأثیر ادب عربی در اشعار سعدی کرده است. از همه مهم‌تر، این نویسندة عراقی از شواهدی استفاده کرده است که نه‌تنها عربی نیستند، بلکه ایرانی‌اند؛ ازجمله، شواهدی که مولّد هستند و، به تصریح صاحب‌نظران عرب، از ایران قبل از اسلام به ادب عرب نفوذ کرده‌اند و گویندة آن‌ها شاعرانی چون ابوالفتح بستی و صالح‌بن عبدالقدوس‌اند که خود از ناقلان فرهنگ ایرانی به فرهنگ عرب بوده‌اند. در این تحقیق، علاوه‌بر نقد ساختاری این اثر، نشان داده‌ایم که ده‌ها مضمون از شواهد محفوظ، ایرانی است و این در حالی است که این اثر در شرح و تحلیل گلستان و بوستان به‌شدت مورد استقبال قرار گرفته است.
)