نویسندگان
1
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2
دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
چکیده
عبدالحمید جودت سحار از پیشگامان رمان اجتماعی معاصر مصر به‌شمار می‌رود. وی در رمان‌های اجتماعیش به‌طور گسترده و هدفمند، شخصیت انسان متدیّن را به‌تصویرکشیده است. این مقاله سعی دارد تصویر شخصیت انسان متدین را در رمان‌های اجتماعی سحار در چهارچوب موضوعات: روش پردازش شخصیت انسان متدّین، جایگاه اجتماعی انسان متدّین، ویژگی‌های انسان متدّین در محیط‌های اجتماعی سنتی و معاصر بررسی کند. روش کار پژوهش بر نقد و تحلیل این موضوعات از نگاه سحار و مقایسۀ آن با دیدگاه رمان‌نویسان مشهور معاصر عرب استوار است. دستآورد پژوهش نشان می‌دهد که سحار با رویکرد واقعگرایی اسلامی این شخصیت را در قالب انسان متدّین عادی و با شخصیت اجتماعی مثبت و پویا معرفی می‌کند برخلاف روش رمان نویسان مشهور معاصر عرب که آن را در صورت شخصیت‌های نمادین مذهبی و به‌نحوی عقبمانده و ساده‌لوح و فاقد تأثیر مثبت اجتماعی به‌تصویر می‌کشند.سحار اگر متأثر از نگرش اسلامی از این شخصیت حمایت می‌کند به اقتضای واقعنگری هنریش، نقطه ضعف‌های او را نیز از قبیل: درک غلط از موضوعات ایستا و تغییرپذیر، رفتار احساسی، آلوده شدن به خرافات و گاهی لغزش و گناه به‌تصویرکشیده است.
- - ارکیبی، رشید، (2011)، الروایة الاسلامیة و مجالات الالتزام ضمن ـ نحو منهج اسلامی للروایة ـ ریاض: دار العبیکان.
- - باشا، عبدالرحمن رأفت، (1985)، نحو مذهب اسلامی فی الادب و النقد، ریاض: دانشگاه اسلامی امام محمد بن سعود.
- - بدر، عبدالمحسن طه، (1983)، الروائی و الارض، قاهره: دارالمعارف.
- - جبریل، محمد، (1973)، «المغزی الاخلاقی فی أدب السحار»، الهلال، ش 5، سال 81، قاهره.
- - جبوری، کامل سلمان، (2003)، معجم الادباء من العصر الجاهلی حتی سنة 200، بیروت: دار الکتب العلمیة.
- - جرار، مأمون فریز، (1988)، خصائص القصة الاسلامیة، جدة: دارالمنارة.
- - خلیفة، کمال محمد سعد، (2007)، الشخصیه الاسلامیة فی الروایة المصریة الحدیثة، ریاض: انتشارات العبیکان.
- - خلیل، ابراهیم، (2010)، بنیة النص الروائی، بیروت: انتشارات الاختلاف.
- - زرکلی، خیرالدین، (2002)، الاعلام، شهر: دار العلم للملایین.
- - زید، صفوت یوسف، (1985)، التیار الاسلای فی قصص عبدالحمید جودة السحار، مصر: انجمن عمومی نویسندگان مصر.
- - زکی، احمد کمال، (1974)، «السحار صاحب محمد رسول الله و الذین معه»، الهلال، ش3، سال 82، قاهره.
- - السحار، عبدالحمید جودة، (بی‌تا)، القصة من خلال تجاربی الذاتیة، مصر: انتشارات دار مصر.
- - ـــــــــــــــــــــــــــ، قافلة الزمان، مصر: انتشارات دارمصر.
- - ـــــــــــــــــــــــــــ، وکان مساءً، مصر: انتشارات دارمصر.
- - ـــــــــــــــــــــــــــ، الشارع الجدید، مصر: انتشارات دارمصر.
- - شرقاوی، عبدالرحمان، (بی‌تا)، الارض، قاهره: انتشارات دارغریب.
- - فیصل، سمر روحی، (1986)، الاتجاة الواقعی فی الروایة العربیة السوریة، دمشق: چاپخانه اتحادیه نویسندگان عرب.
- - قاعود، حلمی محمد، (1999)، الروایة الاسلامیة المعاصرة، جازان: نادی جازان الادبی.
- - قصاب، ولید ابراهیم، (2011)، الشخصیة فی الروایة الاسلامیة ضمن ـ نحو منهج اسلامی للروایة ـ ریاض: دار العبیکان.
- - قطب، محمد، (1987)، منهج الفن الاسلامی، بیروت: دار الشروق.
- - کیلانی، نجیب، (1981)، الاسلامیة و المذاهب الادبیة، بیروت: مؤسسه الرسالة.
- - ـــــــــــــــــ ، (1982)، حول القصة الاسلامیة و المذاهب الادبیة، بیروت: مؤسسه الرسالة.
- - محفوظ، نجیب، (1991)، ثرثرة فوق، مجموعه آثار، بیروت: مکتبة لبنان.
- - ـــــــــــــــــــ، الصص و الکلاب، مجموعه آثار، بیروت: مکتبة لبنان.
- - وهبة، مجدی، (بی‌تا)، معجم المصطلحات العربیة فی اللغة و الادب، بیروت: مکتبة لبنان.
)