,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
نقد رتوریک استفادۀ آگاهانه از زبان در راستای اقناع مخاطب است. این رویکرد از مباحث نقد ادبی جدید ساختارگرا و پسا‌ساختارگرا و علوم روان‌شناسی، ارتباطات، جامعه‌شناسی و زیبایی‌شناسی بهره می‌گیرد. از این دیدگاه، اثر ادبی با کلام مخیل خود سعی در اقناع مخاطب دارد و در این راه از ابزارهای علم بلاغت و زیبایی‌شناسی و... بهره می‌برد. در این پژوهش نونیۀ رندی، که مرثیه‌ای است برای اندلس، از دیدگاه نقد رتوریک با روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی می‌شود. شاعر در محتوا و شکل، برای اقناع و مشارکت مخاطب، ابزارهای ادبی و بلاغی را به‌کار می‌گیرد تا او را از حالت انفعال و شنونده‌بودن صِرف به‌سمت مشارکت و پویایی سوق دهد. ابوالبقا، برای نیل به این مقصود، از تعابیر متنوع و کلامی منعطف و فنون بلاغی بهره می‌گیرد تا مخاطب را در شرایطی قرار دهد که خود جزئی از تجربۀ شاعرانۀ وی شود.
- احمدی، محمد (1393،1394)، ماهیت نقد رتوریکی و اهمیت آن در مطالعات ادبی، دوفصلنامۀ بلاغت کاربردی و نقد، سال اول، صص 49-63.
- بینگر، اتولر (1376)، ارتباطات اقناعی، ترجمۀ علی رستمی، تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیما.
- بولتون، رابرت (1381)، روان‌شناسی روابط انسانی، ترجمۀ حمیدرضا سهرابی و افسانه حیات روشنایی، تهران: رشد.
- الخفاجی، منذر (2010)، صحیفة الهدی،
- www.al-hodaonline.com
- الدایة، محمد رضوان (1986)، ابوالبقاء الرندی شاعر رثاء الاندلس، الطبعة الثانیة، بیروت: مکتبة سعدالدین.
- ریچاردسون، جری (1374)، معجزۀ ارتباط و ان.ال.پی، ترجمۀ مهدی قراچه داغی، تهران: البرز.
- صفوی، کوروش (1383)، از زبانشناسی به ادبیات، چاپ دوم، تهران: سوره مهر.
- عباس، حسن (1998)، خصائص الحروف العربیة و معانیها، اتحاد الکتاب العربز.
- علوی مقدم، محمد (1372)، در قلمرو بلاغت، مشهد: آستان قدس رضوی.
- کیا، علی اصغر، سعیدی، رحمان (1383)، مبانی ارتباط، تبلیغ و اقناع، تهران: مؤسسۀ انتشاراتی روزنامۀ ایران.
- مؤذنی، علی محمد، احمدی، محمد (1393)، «درآمدی بر جایگاه فرایند اقناع در فنّ خطابه و مطالعات ادبی»، پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، دورۀ 3، شمارۀ 2، صص93-111.
- مقدادی، بهرام (1393)، دانش‌نامۀ نقد ادبی؛ تهران: نشر چشمه.
- مکاریک، ایرنا ریما (1384)، دانش‌نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
- مکی، الطاهر احمد (1987)، دراسات اندلسیة فی الادب والتاریخ والفلسفة، الطبعة الثانیة، القاهرة: دارالمعارف.
- هاشمی، سید احمد (1386)، جواهر البلاغة، تهران: الهام، ویرایش.
)