نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
مکتب ادبی فرمالیسم یکی از مهم‌ترین مکتب‌های پیشرو و شالوده شکن در نقد ادبی جهان بوده است. این مکتب با ظهورش بسیاری از اصول سنتی در عرصه‌ی نوشتار و سنت‌های ادبی را تحت‌الشعاع قرارداد. فرمالیست‌ها به مسئلۀ فرم، زبان ادبی و... بسیار توجه می‌کردند تا به هدف اصلی خود یعنی ادبیت دست یابند. ادونیس، شاعر و ناقد پرآوازۀ عرب، ازجمله برجسته‌ترین نظریه‌پردازان ادبی معاصر به شمار می‌رود که تأثیرپذیری و الهام گرفتن از مکاتب گوناگون را منبعی در جهت گسترش و غنای دیدگاه‌های ادبی خود به کار گرفته است. فرمالیسم از مهم‌ترین مکاتب غربی است که می‌تواند بر روی نظریات ادبی وی تأثیر فراوانی نهاده باشد. لذا در پژوهش حاضر بر آنیم که نظریه‌های ادبی ادونیس را از منظر همخوانی با مبانی فرمالیستی مورد نقد و بررسی قرار دهیم. روشی که ما در این پژوهش بهره گرفتیم، تحلیلی - توصیفی با استفاده از ابزار تطبیق و مقایسه است که الگوی آن مزجی میان رویکرد فرانسوی و آمریکایی است. برای این منظور در بحث اصلی مقاله به کاوش سخنان ادونیس، در رابطه با نحوه تأثیرپذیری‌اش و نیز بررسی مهم‌ترین مبانی مشترک و متفاوت میان دیدگاه‌های ادبی وی با فرمال‌ها پرداختیم و در خاتمه به این نتیجه رسیدیم که در سخنان و دیدگاه‌های ادبی ادونیس شواهد متعددی وجود دارد که می‌تواند گواهی بر شناخت و تأثیرپذیری‌اش از فرمال‌ها باشد. ازجمله اصلی‌ترین شواهدی که رنگ و بوی فراوانی از دیدگاه‌های فرمالیستی در آن دیده شد، نقش بارز زبان ادبی در دیدگاه‌های ادونیس و نیز تلاشش برای افزون نمودن ادبیت متن است.
کلیدواژه‌ها
)