چکیده

طه حسین، ادیب و ناقد معاصر عرب، از پیشگامان جنبش نوگرایی در مصر بود و در ادبیات معاصر عرب، از جایگاه خاصی برخوردار گشت. طه حسین، آثار اجتماعی و تاریخی بسیاری نوشته و به‌دلیل مصاحبت با قرآن کریم، تحت تأثیر اسلوب قرآن کریم قرار گرفته و جلوه‌های مختلف این تأثیرپذیری را در شیوه‌ی نویسندگی خود به ودیعه گذارده است. بی‏گمان این تأثیرپذیری، سبک داستانی او را پویا، استوار و آهنگین ساخته است. از جمله آثار طه حسین که اقتباس از قرآن کریم در آن نمودی خاص یافته، مجموعه داستانی «المعذبون فی الأرض» است که با تأملی اندک در ساختار این کتاب، می‌توان بینامتنیت قرآنی را در آن ملاحظه کرد. این مقاله با تکیه بر روش توصیفی– تحلیلی، با تحلیل و واکاویِ واژگانی و ساختاری مجموعه «المعذبون فی الأرض» و تاثیر پذیری این مجموعه از قرآن کریم بر مبنای نظریه بینامتنیت می‌پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‏دهد که: الف) نویسنده در این مجموعه داستانی، به‌گونه‏های مختلفی از متن قرآن کریم الهام گرفته است که از آن جمله می‌توان به تأثیر واژگانی، فواصل آیات، ساختار آیات بلند و اسالیب متنوع بیانی قرآن کریم اشاره کرد. ب) جلوه‌های بینامتنیت قرآنی این مجموعه داستانی را می‌توان در نوع نفی جزئی یا اجترار و نیز در نوع نفی کلی یا حواری که ادبی‌تر و دارای نوآوری بیشتری است یافت.