نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
نظریات تحلیل گفتمان با پلی که میان زبان‌شناسی و علوم اجتماعی و سیاسی زده، عرصه جدیدی را به روی نقد ادبی گشوده است. برخی از نظریات بیش‌تر به سمت زبان‌شناسی و برخی دیگر بیش‌تر به سمت علوم اجتماعی و سیاسی گرایش دارند؛ اما نقطه اشتراک همه آن‌ها کشف گفتمان‌های اجتماعی و سیاسی حاکم بر متن از طریق کشف نشانه‌ها است. نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موف بیش از دیگر نظریه‌ها به سمت علوم اجتماعی و سیاسی متمایل است و همچنین به سیالیت نشانه‌ها تأکید دارد. گفتمان ادونیس نیز بر محور همین سیالیت بنا شده و از این رو روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف برای بررسی مؤلفه‌های این گفتمان در جهت رسیدن به اهداف اجتماعی- سیاسی‌اش می‌تواند نتیجه‌بخش باشد. این پژوهش در پایان به این نتیجه می‌رسد که گفتمان ادونیس، گفتمان تغییر و اصلاح‌طلبی است و به دنبال مبارزه‌ای است که سلاح آن،قدرتِ زبان است. وی راه برون رفت کشورهای عربی از عقب‌ماندگی را بازخوانی دوباره مفاهیم ارزشی می‌داند، چراکه معتقد است این مفاهیم در طول تاریخ به آنچه که نظام قدرت به آن‌ها تحمیل کرده، آلوده شده‌اند. همچنین نتیجه می‌گیرد که شعر با ترغیب افراد جامعه با ساختن جامعه بهتر، آن‌ها را به سوژه های انقلابی مبدل می‌سازد. روش پژوهش نیز بدین صورت است که دال های مختلف از درون شعر استخراج شده و در راستای پاسخ به سؤالات پژوهش طبق نظام تحلیل گفتمان لاکلا و موف که ارتباط میان دال‌ها و نیز میان گفتمان‌ها را بررسی می‌کند، به تحلیل اثرگذاری اجتماعی – سیاسی گفتمان ادونیس پرداخته می‌شود.
کلیدواژه‌ها
)