نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
بررسی نشانه‌های زبانی و ساختار دلالتی یکی از شیوه‌های نسبتاً نوین در مطالعۀ متون ادبی است که کنش‌های درونی، پیام‌ها و اغراض پنهان در لایه‌های ثانویۀ متن را بیان می‌کند. یکی از الگوهای مناسب برای نقد نشانه‌شناسی آثار ادبی، نظریۀ پیرس است که نشانه را به سه جزء بازنمون، موضوع و تفسیر تقسیم می‌کند. بر اساس این نظریه، مفهوم نشانه از ارتباط معنایی میان این سه جزء پدید می‌آید و واژگان، دلالت‌های ضمنی بسیاری در خود نهفته دارند که بازنمایی آن‌ها، مدلول و پیام اصلی شاعر را نمایان می‌کند. محمد آدم از شاعران نوگرای مصری است که عنصر رنگ در اشعار او بازتاب گسترده‌ای دارد و هر کدام از این رنگ‌ها دارای دلالت‌های شعری و بار معنایی متنوعی هستند که علاوه بر معنای حقیقی خود، معانی مجازی و شاعرانۀ بسیاری در خود پنهان داشته‌اند. این پژوهش در تلاش است تا بر اساس نظریۀ پیرس، فرایند شکل‌گیری نشانه‌ها در شعر محمد آدم را بررسی و داده‌های پنهان در رنگ‌ها را بیان نماید. نتائج تحقیق حاکی از آن است که نشانه‌های مربوط به رنگ سفید، سیاه و آبی احساساتی همچون اندوه، افسردگی، حس بیهودگی، ترس، بدبینی و سرگردانی را بیان می‌کنند. رنگ قرمز دیدگاه متناقض آدم نسبت به مقولۀ مرگ را نشان می‌دهد که بیانگر تغییر احساسات و نگرش شاعر نسبت به زندگی در دوره‌های مختلف عمرش است. همچنین مفهوم نشانه در اشعار آدم، در نتیجۀ پیوستار معنایی میان بازنمون، موضوع و تفسیر به وجود می‌آید.
کلیدواژه‌ها
)