معناآفرینی در شعر با استفاده از هنجارگریزی‌های زبـانی (بررسی موردی: عزالدّین مناصره، شاعر معاصر فلسطینی)

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشجوی دکتری دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

هنجارگریزی، همواره یکی از مؤثرترین روش‌های برجسته‌‌سازی زبان شعر بوده است. این پدیده، در شعر معاصر عربی اهمیت فراوانی یافته است تا آنجا که گاهی، درکِ کلیّتِ شعری، بر محورِ آن دور می‌زند. عزالدین مناصره، شاعر معاصر فلسطینی، از جمله شاعرانی است که از انواعِ هنجارگریزی‌های نحوی، واژگانی و نوشتاری بسیار گسترده استفاده کرده است. علاوه بر این، وی گاهی با استفاده از عبارت‌ها و تمثیل‌های کهن، مضمونی از شعر پایداری پدید آورده است که بهره‌گیری از چنین شگردی، سیمایی متمایز به سبک شعری وی بخشیده و موجبات تازگی شکلِ بیان و در نتیجه افزایش دشواری فهم وگستردگی زمان ادراک حسی خواننده را فراهم آورده است. هنجارگریزی‌های او، هر چند زبان شعری وی را متمایز ساخته و غالباً مثبت است، اما در برخی موارد نیز از آن جهت که غرابتِ زبان و شیوة بیان را به دنبال دارد، به ساختارهای زبان آسیب می‌رساند و انتقادهایی بر آن وارد است. این پژوهش، سعی دارد تا با روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ به بررسی هنجارگریزی‌های مشهود در شعر عزالدّین مناصره؛ از جمله: هنجارگریزی‌های زمانی، نحوی، واژگانی، و نوشتاری بپردازد.

کلیدواژه‌ها