2
استادیار زبان و ادبیات عربی - دانشگاه شهید بهشتی
3
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی- دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
«معناشناسی» یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی نوین است که پیشینه‌ای کهن دارد و ریشة برخی مباحث و اندیشه‌های آن به گذشته‌های دور بازمی‌گردد. معناشناسی، به‌مثابه یک نظریه که به بررسی معنا در ساختار کلام می‌پردازد، از اواسط قرن نوزدهم پا به عرصة زبان شناسی نوین گذاشت. بنیانگذاران نخستین آن، ماکس مولر و میشل بریل بودند. «چندمعنایی» یکی از شاخه‌های دانش معناشناسی است. این شاخه وجوه متعدد معنایی را، با توجه به روابط هم‌نشینی واژگان در سطح جمله و بستر کلام، بررسی می‌کند. یکی از مهم‌ترین محورهای پژوهش قرآنی، کشف و تبیین دقیق معانی آیات و گزاره‌های متشابه است. بی‌تردید فهم و دریافت معانی قرآن، بدون شناخت و درک معانی واژگان، ممکن نیست. با توجه به چنین ضرورتی، این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و استخراج شواهد براساس نظریة معناشناسی و شاخة چندمعنایی، به توصیف و تحلیل سیر تحول معنایی واژة «ولی» در قرآن کریم و استخراج وجوه معنایی آن پرداخته و، با استناد به تفاسیر قرآنی موجود، به این نتیجه رسیده است که این واژه در بافت موضوعی سوره-ها و آیات شریفه، ازطریق روابط هم‌نشینی با واحدهای دیگر در بستر کلام، ساختاری چندمعنایی یافته است و مؤلفه‌‌هایی ازقبیل «فرزند»، «پروردگار»، «دوست و یاور» و «بردة آزادشده» را دربر می‌گیرد.
)