نویسندگان
1
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
محمد العید آل خلیفه (۱۹۰۴- ۱۹۷۹) از جمله شاعران انقلابی معاصر الجزایر به شمار می‌رود که سورده‌های او نمونه بارز شعر، حماسه‌ساز و پرشور و انقلابی الجزایر و اشعار وی بازتاب واقعی شخصیت، افکار دینی و میهنی اوست. از بن‌مایه‌های شعر محمد العید توجه خاص وی به شهید و شهادت است. انعکاس مقاومت و پایداری مردم الجزایر در برابر استعمار فرانسه باعث تبلور فرهنگ ایثار و شهادت در شعر این شاعر الجزایری شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد دو پدیده اجتماعی «انقلاب» و «جنگ» از مهم‌ترین تحولات تأثیرگذار بر جریانات ادبی با موضوع شهید و شهادت به شمار می‌روند و کوشش‌های وی در اعتلای ادبیات انقلاب، جنگ و دفاع در خور ستایش است. در این مقاله ضمن معرفی این شخصیت و نگاهی اجمالی به موضوع شهید و شهادت به تحلیل اشعار محمد العید براساس دیوان شعری وی می‌پردازیم. روش پژوهش تحلیلی توصیفی و بر مبنای جمع آوری مطالب از منابع فارسی و عربی و طبقه بندی موضوعی است.
- - قرآن کریم
- - نهج‌البلاغه
- - ازغندی، علیرضا، (1365)، انقلاب الجزایر: بررسی اوض‍اع س‍ی‍اس‍ی و اق‍ت‍ص‍ادی - اجتماعی الجزایر ق‍ب‍ل و ب‍ع‍د از اس‍ت‍ق‍لال (1954- 1965)، تهران: انتشار.
- - آل خلیفة، محمد العید،(2010)، دیوان محمد العید آل خلیفه، الجزایر: دارالهدی.
- - ابن فارس، أبوالحسین، (1390)، ترتیب مقاییس اللغة، تحقیق وضبط عبدالسلام محمد هارون، ترتیب و تنقیح عالی العسکری وحیدر المسجدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- - ابن قینة، عمر، (1999)، الخطاب القومی فی الثقافة الجزایریة، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
- - ب‍راگ‍ی‍ن‍س‍ل‍ی، م‍وس‍ی ای‍س‍اک‍ووی‍چ، (1352)، بیداری آفریقا: بررسی جنبش های آزادیبخش ملی در آفریقای استعماری ، ترجمه ج. علوی نیا و ا. ح. رضوانی ، تهران.
- - الخیاط، جلال و دیگران، (1385)، تاریخ ادبیات معاصر، ترجمه محمود فضیلت، تهران: انتشارات دانشگاه رازی.
- - درار، أنیسة برکات، (1984)، ادب النضال فی الجزایر، الجزایر: المؤسسة الوطنیة للکتاب.
- - دهخدا، علی اکبر،(1377)، لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران.
- - راغب اصفهانی، محمد بن حسین، (1390)، مفردات الفاظ قرآن کریم، ترجمه حسین خداپرست، قم: انتشارات نوید اسلام.
- - رضوانی، علی اکبر، (1362)، فلسفه شهادت، قم: هجرت.
- - الرکیبی، عبدالله، (1963)، دراسات فی الشعر العربی الجزایری الحدیث، قاهره: الدار القومیة للطباعة والنشر.
- - الزاهری، محمد الهادی، (1926)، تاریخ الجزایر فی العصر الحاضر، تونس: المطبعة التونسیة.
- - سعداللّه، ابوالقاسم، (1998)، تاریخ الجزایر الثقافی، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
- - شریعتی، علی، (1357)، حسین وارث آدم، مجموعه آثار 19، تهران: قلم
- - شکری، غالی، (1366)، ادب مقاومت، ترجمه محمد حسین روحانی، تهران: نشر نو.
- - شهری، محمد حسین، (1359)، تاریخ معاصر ده کشور عربی(1317- 1970)، تهران: کاوه.
- - الصباح، زید، (1361)، تحلیلی از ماهیت انقلاب الجزایر و مبارزات جمیله بوپاشا، ترجمه انور ساعدی، تبریز: تلاش.
- - العانی، لؤی شهاب، (2005)، المعذب فی الشعر العراقی 1958- 2000، پایان نامه دکترا، دانشگاه بغداد: دانشکده ابن رشد.
- - قادری، فاطمه، (1389)، سیری در تحول ادبیات معاصر الجزایر، یزد: دانشگاه یزد.
- - قمی، شیخ عباس، (1422)، سفینة البحار، تهران: دارالاسوة.
- - کرانگ، مایک، (1383)، جغرافیای فرهنگی، ترجمه مهدی قرخلو. تهران: انتشارات سمت.
- - کسرایی، شاکر، (1380)، اسلام‌گرایی در الجزایر، تهران: سازمان انتشارات روزنامه جمهوری اسلامی.
- - مطهری، مرتضی، (1400)، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ به ضمیمه شهید، قم: صدرا.
- - معین، محمد، (1363)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
- - نجفی، محمد حسن، (1367)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران: مکتبة الاسلامیة.
)