محمد العید آل خلیفه (۱۹۰۴- ۱۹۷۹) از جمله شاعران انقلابی معاصر الجزایر به شمار میرود که سوردههای او نمونه بارز شعر، حماسهساز و پرشور و انقلابی الجزایر و اشعار وی بازتاب واقعی شخصیت، افکار دینی و میهنی اوست. از بنمایههای شعر محمد العید توجه خاص وی به شهید و شهادت است. انعکاس مقاومت و پایداری مردم الجزایر در برابر استعمار فرانسه باعث تبلور فرهنگ ایثار و شهادت در شعر این شاعر الجزایری شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد دو پدیده اجتماعی «انقلاب» و «جنگ» از مهمترین تحولات تأثیرگذار بر جریانات ادبی با موضوع شهید و شهادت به شمار میروند و کوششهای وی در اعتلای ادبیات انقلاب، جنگ و دفاع در خور ستایش است. در این مقاله ضمن معرفی این شخصیت و نگاهی اجمالی به موضوع شهید و شهادت به تحلیل اشعار محمد العید براساس دیوان شعری وی میپردازیم. روش پژوهش تحلیلی توصیفی و بر مبنای جمع آوری مطالب از منابع فارسی و عربی و طبقه بندی موضوعی است.
- ازغندی، علیرضا، (1365)، انقلاب الجزایر: بررسی اوضاع سیاسی و اقتصادی - اجتماعی الجزایر قبل و بعد از استقلال (1954- 1965)، تهران: انتشار.
- آل خلیفة، محمد العید،(2010)، دیوان محمد العید آل خلیفه، الجزایر: دارالهدی.
- ابن فارس، أبوالحسین، (1390)، ترتیب مقاییس اللغة، تحقیق وضبط عبدالسلام محمد هارون، ترتیب و تنقیح عالی العسکری وحیدر المسجدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- ابن قینة، عمر، (1999)، الخطاب القومی فی الثقافة الجزایریة، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
- براگینسلی، موسی ایساکوویچ، (1352)، بیداری آفریقا: بررسی جنبش های آزادیبخش ملی در آفریقای استعماری ، ترجمه ج. علوی نیا و ا. ح. رضوانی ، تهران.
- الخیاط، جلال و دیگران، (1385)، تاریخ ادبیات معاصر، ترجمه محمود فضیلت، تهران: انتشارات دانشگاه رازی.