,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
امروزه ادبیات کودک و جایگاه آن در مجموعه موضوعات ادبی، توجه بسیاری از ادیبان و ادب پروران این حوزه را به خود در جهان جلب کرده است. در ادبیات کودک و نوجوان، ایجاد لذت از متن مقدمه ایجاد ارتباط نویسنده یا شاعر با کودک است. در این میان شعر به دلیل آهنگین بودن و ایجاد لذت شنیداری، برای خردسالان و کودکان جذابیت دارد. کتاب‌های شعر کودک، نه تنها در ایران بلکه در دنیا، مخاطبین بسیاری دارد و پرداختن و توجه به شعر، میان خالقان اثر و جهان کودکان تعمیم پیدا کرده است. ادب پروران کشور الجزایر همچون شاعران و نویسندگان کشور ایران در نیم قرن اخیر به شکل جدی به ادبیات کودک و نوجوان به خصوص، به شعر کودک توجه داشته‌اند و تا کنون مجموعه‌های بسیاری از اشعار کودک در این دو کشور چاپ و منتشر شده است تا در اختیار مخاطبین قرار بگیرد. در این مقاله با توجه به گسترش حوزه ادبیات کودکان در جهان، به منظور مقایسه کیفی کاربرد شیوه‌ها و عملکرد شاعران شعر کودک در دو کشور ایران و الجزایر، نمونه‌هایی از اشعار را انتخاب کرده‌ایم، سپس آن را از منظر قالب‌های شعری، زبان گفتاری و نوشتاری و مضامین مورد قیاس قرار داده و شباهت‌ها و تفاوت‌های احتمالی موجود را سنجیده‌ایم. یافته‌ها نشان می‌دهد، شعر کودک در دو کشور الجزایر و ایران با توجه به قالب، کاربرد زبانی و مضامین، وضعیتی نسبتا مشابه دارد.
- - أبوالرضا، سعد،(بی تا)، النصّ الأدبی للأطفال، أهدافه ومصادره وسماته رؤیة إسلامیة، الإسکندریة: منشأة المعارف.
- - احمدی، حسن و بنی جمالی، شکوه السادات، (1384)، روان‌شناسی رشد، تهران: پردیس.
- - انوشیروانی، علی رضا، (1389)، «ضرورت ادبیات تطبیقی در ایران»، ادبیات تطبیقی، بهار، شماره 1 صص 7-33.
- - باویه، صلاح الدین،(1981)، أحب أمی وأبی، دیوان مخطوط،(بی جا).
- - بدور، خضر، (1992)، انغام الطفولة، الجزایر: دار الهدی.
- - برغیش، محمد حسن ،(1997)، أدب الأطفال، أهدافه وسماته، بیروت: مؤسسة الرسالة.
- - بلعواد، ساعد،( 2000)، جریدة الأحرار الصغار، افریل. العدد 94.
- - پوروهّاب، محمود، (1384) ، درخت خانه ی ما، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- - جلالی، مریم، (1393)، شاخص‌های اقتباس در ادبیات کودک و نوجوان، تهران: طراوت.
- - حرزالله، بوزید،(2003)، علمتنی بلادی، الجزایر: منشورات اتحاد الکتاب الجزایریین.
- - خسرو نژاد، مرتضی،(1382)، معصومیت و تجربه، تهران: مرکز.
- - خوانی، الزهراء، (2008)، «أدب الأطفال فی الجزایر دراسة لأشکالها وأنماطها بین الفصحى والعامیة 1990- 2004»، شهادة الدکتوراه فی الادب الشعبی، جامعه تلمسان - بلقاید أبی بکر.
- - دواس، احسن. أهازیج الفرح، الموقع الإلکترون.(www.adabatfal.com)
- - رحماندوست،مصطفی، (1390)، ترانه‌های نیایش، تهران: انتشارات افق.
- - ________، (1389)، ترانه‌های نوازش، تهران: انتشارات کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان.
- - ________،(1376)، چشمه نور، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان.
- - ________،(1368)، زیباتر از بهار، تهران: مدرسه.
- - ریح، یوسف،(1996)، دیوان أناشید وطنیة، الجزایر: دار هومه للطباعة و النشر والتوزیع.
- - زرقانی، مهدی،( 1386 )،« بررسی محتوایی شعر کودک در دهه هفتاد»، مشهد : مجلۀ دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، شماره 159.
- - زلط، أحمد،(1990)، أدب الطفولة، أصوله، ومفاهیمه، ورواده ،مصر: الشرکة العربیة للنشر والتوزیع.
- - سعیدی، محمد، ( ۱۹۹۸)،الأدب الشعبی بین النظریة والتطبیق، الجزایر: دیوان المطبوعات الجامعیة.
- - شعبان نژاد، افسانه، (1389)، الک و دولک خانم بزک، تهران: امیرکبیر.
- - شعبانی، اسدالله، (1391)،خرمن شعر خردسالان، تهران: توکا.
- - ________، (1372)، پروانه و گل سر، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- - ________، (1379)، عصا و اسب چوبی، تهران: نشر فردا.
- - الطاهری، جمال، (1992)، الزهور، الجزایر: دار الحضاره.
- - الغماری، محمد، (2003)، حدیقة الأشعار، الجزایر: دار مدنی.
- - قاسم نیا، شکوه، ( 1377)، تصویرگر: نیلوفر میر محمدی، تهران:افق.
- - قرانیا،محمد،(2003)، قصائد الاطفال فی سوریه ،دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
- - کامرانی،سید محمد،علیرضا رحیمی،(1386)، هدیه‌های آسمان دوم دبستان،تهران:نشر کتاب‌های درسی.
- - کشاورز، ناصر، (1382)، بچه‌های جورواجور، تهران: قدیانی.
- - _____ (1386)، آسمان دریا شد، تهران: قدیانی.
- - معاش، ناصر،(2004)، أناشید للعلم والأمل، الجزایر: دار البدر.
- - هانت، پیتر، (1383)، دیدگاه‌های نظری و انتقادی در ادبیّات کودکان، ترجمه علیرضا کرمانی و علیرضا ابراهیم‌آبادی، تهران: انتشارات آرون.
- - یونیسف،( 1383) ، پیمان نامه جهانی کودک، تهران: نمایندگی یونیسف.
- - Fox, G, (1995) Celebrating Children’s Literature in Education, London: Hodder and Stoughton.
- - Gamble, N, Yates, S (2002). Exploring children’s literature: Teaching the language and reading of fiction. London: Paul Chapman Publishing
)