خطاهای شعری ازدیدگاه ابوهلال عسکری

معینی, منصوره; کلاهدوزان, اکبر

خطاهای شعری ازدیدگاه ابوهلال عسکری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ هیات علمی (استادیار)دانشگاه علوم پزشکی اصفهان دانشکده مدیریت واطلاع رسانی پزشکی

² هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان دانشکده مدیریت واطلاع رسانی پزشکی

چکیده

دیدگاه عقلانی ابوهلال عسکری درنقد شعرچکیدهتفاوت دیدگاه ناقدان ادبی در مورد خاستگاه ، هدف و منطق شعر ، نظرات مختلفی را درمورد خطای شاعران به وجود آورده است . ابو هلال درکتاب الصناعتین خطاهای شاعران را فراتر از گستره نحو ، وزن و قافیه بررسی کرده است. وی هرچنددراین کتاب به لزوم تفاوت زبان شعرو زبان معمولی اشاره کرده است امادرنقدابیات ؛ با نگاهی مبتنی بر نقد منطقی ، حرکت شاعر را به قواعد عقلانی وقانونهای وضعی وتنگناهای لفظی محدود ساخته است و هیچ گونه خطایی را برای شاعران متاخر جایز ندانسته است . وی با چنین دیدگاهی با ذکر شواهدی از خطای شاعران تازیانه انتقادخودرابرپیکر ابیات. آنان فروآورده است انواع خطاهایی را که وی در «الصناعتین» مطرح ساخته در عنوان‌های اصلی و فرعی عنوان‌بندی وشرح نمودیم تا از سویی مطالب پراکنده ساختاری شکل گرفته یابد و بیانگر نگاه کلی ابو هلال به موضوع باشد واز سوی دیگر این تقسیم‌بندی و شرح بتواند راهنمایی عملی برای نقد شعر از زوایای گوناگون گردد . این نوشتارخطاهای شعری را ازنظرابوهلال درشش عنوان اصلی : خطای عرضی ، خطای منطقی ،خطا دروصف وتشبیه ، مخالفت باعرف ، خطای واژگانی ومعنای مکشوف ، تقسیم نموده است ودرهرعنوان اصلی ، عنوانهایی فرعی را با ذکرابیات موردنظر ابوهلال مطرح ساخته وبه شرح خطای ابیات ازنظرابوهلال ودرمواردی به نقدنظراوپرداخته است .کلمات کلیدی: خطای شعری، ابوهلال، الصناعتین، نقد منطقی، خطای عرضی

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

THE RATIONAL VIEW OF ABU HELAL AL -ASKARI IN THE CRITICAL OF POETRY

نویسندگان [English]

Mansoureh Moeini ¹
ََAKBAR KOLAHDOUZAN ²

¹ Assistant professor-isfahan university of management medmedical information sciences

² Assistant professor-isfahan university of management medmedical information sciences

چکیده [English]

The difference in the literal critics' point of views regarding aim and logic of poem has led to different views about the poets' Abu Halal in Alsanatain investigated the poets' slip beyond syntaxe, poetry weight and rhyme and with adopting critical-based view rejected any poets' slip.although in this book

کلیدواژه‌ها [English]

poet slip
Abu Helal
Alsanatain
logical critic
revocable slip

مراجع

ابن قتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم، الشعروالشعراء، دارالثقافه، بیروت، لبنان
ابوتمام، دیوان، الخطیب التبریزی، جزء اول، قدم له و وضع حوامشه وفهارسه، راجی الاسمر، بیروت الناشر دارالکتاب العربی ( 1413ه-ج 1922 م )
ابوهلال، الصناعتین (معیار البلاغه 1372) با تر جمه کتاب صناعتین (نظم ونثر عربی) ترجمه محمد جواد نصیری، انشارات دانشگاه تهران،
ارسطو (1382 )، فن شعر،ترجمه عبدالحسین زرین کوب، امیر کبیر، تهران،چاپ چهارم
بحتری، دیوان، شرح وضبطه ومقدم له ایمان البقاعی جزء الاول موسسه الاعلمی للمطبوعات، (1422ه-ق-2001م)
جریر، شرح دیوان، قدم له و شرحه، تاج الدین شلق، الناشر الدار الکتاب العربی، بیروت 1415 هجری-1994 میلادی
حسینی نژاد، حسینقلی. (1374). نگاهی به ترجمهی کتاب الصناعتین، مجلهی دانشگاه انقلاب، شماره 2، ص 266-205
رضایی اردانی، فضل الله. (1392). نگاهی به پیشینهی مطالعات علوم بلاغی در ادبیات عرب، آینهی میراث، شماره 52، ص 129-310
طباطبایی، سمیه السادات. (1396). ایرانیات کتاب الاوائل ابوهلال عسکری، پژوهشهای ایرانشناسی، سال 7، شماره 1، ص 105-89
العسکری، ابی هلال الحسن بن عبدالله بن سهل، الصناعتین، تحقیق علی محمد البجاوی، ومحمد ابوالفضل ابراهیم، المکتبه العصریه2006 م
الغراوی، نعمه رحیم، النقد اللغوی عندالعرب حتی نهایه القرن السابع الهجری، (1978) وزاره الثقافه و الفنون، الجمهوریه العراقیه
محبتی، مهدی. (1384)، الصناعتین ابوهلال و نقش و جایگاه آن در نقد و ادب اسلامی- ایرانی، مجلهی نامه، انجمن،پاییز 1384، شماره 19 (139-154 )
معینی، منصوره. (1392). شکوه نگاه (بررسی نظریههای ادبی)، مرکز نشر دانشگاهی
هاشمی احمد جواهر البلاغه، تصحیح وترجمه دکتر محمود خرسندی، دکتر حمید مسجد سرایی، انتشارات پیام نو آوران، 1390
یاقوت حموی. (1993). معجم الادباء، ج 2، تصحیح احسان عباس، بیروت، دارالغرب الاسلامی